Nhân dịp kỷ niệm 690 năm Đệ nhị Tổ Pháp Loa viên tịch, ngày 11-12, tại thị xã Đông Triều, Viện Trần Nhân Tông (Đại học Quốc gia Hà Nội) phối hợp UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức Hội thảo khoa học “Thiền sư Pháp Loa: Sự nghiệp tu hành, thiền học và dấu ấn lịch sử”.
Theo Ban Tổ chức, Thiền sư Pháp Loa (1284-1330), tục danh là Đồng Kiên Cương, là Tổ thứ hai của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Với 47 năm trụ thế, 26 năm tu đạo – hành đạo, Thiền sư Pháp Loa đã kế thừa và phát triển sự nghiệp mà Sơ tổ Trúc Lâm – Phật Hoàng Trần Nhân Tông đã tạo lập, góp phần quan trọng trong việc hoằng dương Phật pháp, phát triển Thiền phái Trúc Lâm Yên tử, có đóng góp to lớn không chỉ đối với Phật giáo Việt Nam, mà còn đối với lịch sử – văn hóa dân tộc Việt Nam.
Hội thảo đã nhận được gần 100 bài tham luận từ các vị lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam, các nhà trí thức Phật giáo, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đến từ các đơn vị khoa học trên cả nước. Các bài tham luận đã đi sâu vào các nội dung thuộc chủ đề Hội thảo, cung cấp thêm những cách tiếp cận mới, tư liệu mới, nhận thức – đánh giá mới về sự nghiệp, di sản, vai trò, ảnh hưởng của Thiền sư Pháp Loa nói riêng, Thiền phái Trúc Lâm nói chung đối với quá khứ, hiện tại và định hướng tương lai. Nhiều bài tham luận không chỉ đề xuất quan điểm, giải pháp bảo tồn, quảng bá các di sản, di tích liên quan đến Thiền sư Pháp Loa, các giá trị di sản tư tưởng – văn hóa của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, mà còn tư vấn, kiến nghị chính sách khai thác, phát huy nguồn lực lịch sử – văn hóa đặc sắc, phục vụ phát triển toàn diện kinh tế – xã hội, văn hóa – con người của địa phương.
Phát biểu ý kiến tại Hội thảo, PGS, TS Nguyễn Kim Sơn, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện trưởng Trần Nhân Tông cho biết, Thiền sư Pháp Loa quê quán tại thôn Đồng Hòa, hương Cửu La, bên sông Nam Sách nay thuộc huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Tục danh của Sư là Đồng Kiên Cương. Tên của ông gắn với những tình tiết thần kỳ còn truyền lại về việc bà mẹ sinh hạ ông. Năm Giáp Thìn, niên hiệu Hưng Long thứ 12 (1304), Sư 21 tuổi. Năm này ông có nhân duyên được gặp Nhân Tông Điều Ngự khi xa giá Điều Ngự đến sông Nam Sách và trở thành đại đệ tử của Ngài. Sư được Điều Ngự Trần Nhân Tông đặt hiệu là Thiện Lai, chỉ dạy, khai ngộ và sau truyền y bát cho Ông.
Nói tới Pháp Loa, người ta nhắc tới một nhà tu hành chứng đắc, có tổng kết và truyền thụ kinh nghiệm tu tập cho các thế hệ học trò. Ông là một biểu tượng quy tụ, truyền đăng tục diệm, phát triển Phật giáo Trúc Lâm, một khâu truyền thừa quan trọng và xuất sắc làm phát triển Phật giáo Trúc Lâm và Phật giáo Việt Nam nói chung, góp phần làm nên những đỉnh cao của Phật giáo đời Trần. Đồng thời, kế thừa và phát triển Thiền Trần Nhân Tông, làm cho những tinh thần và ý tưởng của Trần Nhân Tông rạng tỏa và phát triển, cả hai phương diện kế khai đều xuất sắc.
Pháp Loa là một nhà tổ chức tài năng của giáo đoàn Trúc Lâm, nhà hoằng pháp rất hiệu quả và có ảnh hưởng xã hội sâu rộng, một nhà hoạt động xã hội rất có ảnh hưởng đời Trần. Ông là học giả, người chủ trì việc soạn sách, in kinh, dịch kinh, giảng kinh. Ông là một nhà tư tưởng có nhiều đóng góp cho sự tiếp nối tư tưởng Phật giáo Việt Nam giai đoạn rực rỡ nhất, phát triển tư tưởng Thiền, dung hợp Thiền Mật… Trong Thiền phái Trúc Lâm, Ông có vai trò rất nổi bật.
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Hạnh, Hội thảo được tổ chức tại thị xã Đông Triều – vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi thánh địa của Nhà Trần, một trong những triều đại rực rỡ nhất, cũng là nơi ghi dấu những sự kiện gắn liền với sự ra đời, phát triển của Thiền phái Trúc Lâm.
Quần thể khu di tích nhà Trần tại Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh là một trong năm di tích cấp quốc gia đặc biệt, nằm trong 632 di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh; thuộc không gian linh thiêng của 14 di tích với quần thể kiến trúc, văn hóa rộng lớn trải khắp sườn đông và tây Yên Tử đang được tỉnh Quảng Ninh chủ trì, phối hợp các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang tích cực triển khai xây dựng hồ sơ khoa học quần thể di tích danh thắng Yên Tử để trình UNESCO xem xét công nhận là Di sản văn hóa thế giới.
Với ý nghĩa đó, tỉnh Quảng Ninh mong rằng, thông qua hội thảo này, sẽ có nhiều tư liệu, nhiều ý kiến quý báu của các học giả, các nhà nghiên cứu, diễn giả, các vị chư tăng; góp phần bổ sung cho hồ sơ đang triển khai, phấn đấu hoàn thành năm 2021.
