Tiểu sử
Trưởng lão Hòa thượng Agga Maha Saddhamma Jotika Dhaja Ñānadhammo (DANH NHƯỠNG)
– Phó pháp chủ kiêm Giám luật Hội đồng Chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
– Chứng minh Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Kiên Giang
– Uỷ viên Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
– Viện trưởng Học viện Phật giáo Nam tông Khmer.
– Đại biểu Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XI, XII.
– Trưởng ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Kiên Giang từ nhiệm kỳ I đến nhiệm kỳ VIII.
– Chủ tịch Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Kiên Giang.
– Trụ trì chùa RATANARAṄSĨ Láng Cát, phường Vĩnh Lạc, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang.
I. Thân thế:
Hòa thượng Agga Maha Saddhamma Jotika Dhaja Ñānadhammo (thế danh là Danh Nhưỡng), hạ sinh vào ngày Bảy tháng Sáu năm 1929 trong một gia đình có chín anh em tại xã Minh Lương, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang. Thân phụ của ngài là cụ Danh Xê và thân mẫu là cụ Thị Lê đều là những nông dân cư trú lâu đời trên quê hương Kiên Giang.
Xếp theo thứ bậc trong gia đình, ngài là huynh trưởng còn lại là những người em bao gồm: Danh Nhiên, Danh Ke, Danh Tượng, Danh Dương, Thị Phiên (bị tật nguyền trong chiến tranh), Thị Phải, Danh Hải và Danh Đa Ra là con trai út trong gia đình.
Sinh ra trong một gia đình Phật tử thuần thành, nhiều đời kính tin Tam bảo nên hòa thượng đã sớm tiếp xúc với giáo lý đạo Phật và cách tu tập của đồng bào Phật tử Khmer Nam Bộ. Trong hoàn cảnh của một gia đình đông con, với trách nhiệm của người huynh trưởng, ngài không quãng nhọc nhằn, sớm khuya cùng cha mẹ lao động trên ruộng đồng để chăm lo nuôi dạy các em nên người.
Từ năm 1940 đến năm 1944, ngài học chữ Khmer tại chùa Suvannaransī Khlang Ong.
II. THỜI GIAN XUẤT GIA HỌC ĐẠO:
Nhờ thiện căn gieo trồng từ thuở nhỏ nên năm 16 tuổi ngài phát tâm xuất gia thọ giới Sadi với Hòa thượng Suvanna Dhamma (thế danh là Tăng Sanh) tại chùa Suvannaransī Khlang Ong tỉnh Kiên Giang. Đó là ngày 15 tháng Bảy năm 1945.
Tháng Bảy năm 1949, ngài thọ giới Tỳ khưu tại giới đàn chùa Suvannaransī Khlang Ong với sự tế độ của Hòa thượng Suvanna Dhamma Tăng Sanh là vị sư trụ trì chùa và hai vị Yết Ma là Đại đức Danh Neang và Đại đức Ekapaňňa Danh Dện. Từ năm 1950 đến 1969, ngài theo học chữ quốc ngữ, học đệ I Kinh Luật và chữ Pali.
Năm 1960-1962: Trưởng lão Hòa thượng học Kinh Luận Giới tại chùa Cù Là Mới, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang.
Năm 1962-1963: Trưởng lão Hòa thượng học Kinh Luận Giới và Pali tại Bạc Liêu.
Năm 1968-1972, Trưởng lão Hòa thượng học Tú tài I và Tú tài II tại thành phố Cần Thơ.
III. THỜI GIAN HÀNH ĐẠO
Trưởng lão Hòa thượng tham gia phong trào cách mạng hoạt động hợp pháp từ ngày 02/3/1962 ở thị xã Rạch Giá và cũng từ đó Trưởng lão Hòa thượng đã giữ vai trò lãnh đạo hàng vạn sư sãi và đồng bào phật tử trong tỉnh Kiên Giang đấu tranh chính trị trực diện với Mỹ Ngụy.
Từ năm 1962 đến năm 1975, Trưởng lão Hòa thượng dạy học ở chùa Suvannaransī Khlang Ong và tham gia phong trào cách mạng hoạt động hợp pháp tại thị xã Rạch Giá. Cũng từ đó ngài luôn giữ vai trò lãnh đạo hàng vạn sư sãi và đồng bào phật tử Khmer trong tỉnh Kiên Giang đấu tranh chống đôn quân bắt lính, đòi quyền tự do tôn giáo với chính quyền Việt Nam Cộng hoà. Trong đó nổi bật với các sự kiện:
– Ngày Năm tháng Chín năm 1964, tổ chức cuộc biểu tình lớn tại thị xã Rạch Giá nhân dịp lễ hỏa táng Đại đức Danh Tỷ bị chính quyền Việt Nam Cộng hòa bắn chết tại chùa Cái Đuốc Vàm ngày 02 tháng 9 năm 1964.
– Ngày 18 tháng 10 năm 1965, nhân lễ hỏa táng cho Hòa thượng Danh Kim, Trụ trì chùa Thanh Gia (Đường Xuồng Mới) tổ chức biểu tình lớn tại Láng Cát kéo ra Thị xã nhưng bị chính quyền Việt Nam Cộng hòa ngăn chặn tại cổng Tam Quan.
– Ngày 25 tháng 02 năm 1975, Trưởng lão Hòa thượng đi Cửu Long, thị xã Trà Vinh tham gia cuộc biểu tình của hàng vạn sư sãi và đồng bào Phật tử Khmer. Đoàn biểu tình chia thành bảy mũi kéo vào thị xã Trà Vinh, lần đó Trưởng lão Hòa thượng và đoàn biểu tình bị địch bao vây ở chùa Som Rong Ek. Đã có ba vị sư hy sinh và trên 80 đồng bào phật tử bị thương. Khẩu hiệu của đoàn là: Chống bắn phá chùa chiền, bắn giết sư sãi và đồng bào phật tử Khmer; Chống chính sách ngu dân, đồng hóa dân tộc của chính quyền Sài Gòn; Thực hiện quyền bình đẳng dân tộc.
– Ngày 10 tháng Sáu năm 1974, Trưởng lão Hòa thượng tham gia tổ chức lãnh đạo cuộc biểu tình của sư sãi và đồng bào phật tử Khmer của 72 chùa trong tỉnh Kiên Giang. Trong cuộc biểu tình này, bốn vị Đại đức là: Lâm Hùng, Danh Hoi, Danh Tấp, Danh Hom đã anh dũng hy sinh. Khẩu hiệu đấu tranh là: Đòi chính quyền Sài Gòn trả tự do cho 10 vị sư bị bắt quân dịch vào ngày 05/6/1974 và trên 100 vị sư khác bị đàn áp bắt trước đây; Đòi chấm dứt bắn phá chùa chiền, phum sóc, chấm dứt bắt lính đôn quân và bồi thường thiệt hại tánh mạng, tài sản của nhân dân và chùa chiền; Chống chính sách ngu dân, đồng hóa dân tộc, đòi quyền tự do tín ngưỡng, tự do đi lại, tự do học hành chữ Khmer, Pali, Kinh Luận Giới, duy trì và phát huy tiếng nói, văn hóa dân tộc Khmer. Đòi thực hiện nhân quyền, bình đẳng về mọi mặt; Đòi chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình trên lãnh thổ miền Nam Việt Nam.
Sau khi thống nhất đất nước, Trưởng lão Hòa thượng được bầu làm Ủy viên Thường trực Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Kiên Giang. Từ năm 1976 đến nay, ngài được phật tử Khmer, Kinh, Hoa và các dân tộc anh em tin yêu, chính quyền tín nhiệm bầu vào các chức vụ lãnh đạo trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam như sau:
– Năm 1976: Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện Châu Thành tỉnh Kiên Giang, Hội Trưởng Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Kiên Giang.
– Năm 1977: Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Kiên Giang, Đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh Khóa I.
– Năm 1981: tham gia Hội đồng Nhân dân Tỉnh khóa II.
– Từ ngày 4 đến 7 tháng 11 năm 1981: tại Hội nghị Đại biểu thống nhất Phật giáo Việt Nam, tổ chức tại Thủ đô Hà Nội, Trưởng lão Hoà thượng là thành viên Hội đoàn kết sư sãi yêu nước khu Tây Nam bộ thành viên sáng lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ngài được suy tôn ngôi vị thành viên Hội đồng Chứng Minh, suy cử Ủy viên Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
– Năm 1982: Tại hội nghị đại biểu thống nhật Phật giáo tỉnh Kiên Giang, Hoà thượng được suy cử Trưởng ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Kiên Giang.
– Năm 1987: Ủy viên Hội đồng Trị sự trong Đại hội Đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ II (nhiệm kỳ 1987 – 1992).
– Năm 1992: Ủy viên Thường trực Hội đồng Trị sự, Phó ban Thường trực Ban Tăng sự, Phó ban Giáo dục Tăng Ni, Phó ban Hoằng pháp Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
– Từ năm 2002 đến nay: Phó Pháp Chủ kiêm Giám luật Hội đồng Chứng Minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đại biểu quốc hội khóa XI (nhiệm kỳ 2002 – 2007) và khóa XII (nhiệm kỳ 2007 – 2011), Ủy viên Ủy ban Trung ương MTTQ VN nhiệm kỳ khoá IV, V, VI, VII, VIII; Ủy viên Hội đồng Tư vấn Dân tộc của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa V, VI, VII.
– Từ năm 2006 đến nay: Viện trưởng Học viện Phật giáo Nam tông Khmer.
– Năm 2014: Ủy viên Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại đại hội Đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần VIII (nhiệm kỳ 2014-2019). Đại hội Đại biểu Hội Đoàn kết Sư sãi Yêu nước tỉnh Kiên Giang lần thứ VI nhiệm kỳ (2014-2019), hòa thượng tiếp tục được bầu làm Chủ tịch Hội.
Vào các ngày 07, 08, 09/10/2016, tại chùa Ratanaransi (thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang) dưới sự chứng minh Tối cao của Trưởng lão Hòa thượng Danh Nhưỡng, hệ phái Phật giáo Nam tông Khmer tổ chức Đại lễ Kỷ niệm 35 năm thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Hội thảo khoa học Phật giáo Nam tông Khmer “Tính kế thừa, thành tựu và phát triển”. Đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Tôn giáo Chính phủ, Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Ban chỉ đạo Tây Nam bộ, Bộ Tư lệnh Quân khu 7, Quân khu 9, Cục An ninh Tây Nam bộ; tỉnh Kiên Giang, Ban Trị sự Phật giáo các tỉnh, thành và hơn 2.000 hòa thượng, thượng tọa, đại đức tăng ni, phật tử trong, ngoài nước tham dự Đại lễ. Đặc biệt Đại lễ vinh dự được cung đón sự quang lâm chứng minh của Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Trưởng lão Hòa thượng Ñānadhammo là vị giáo phẩm cấp cao của Giáo hội Phật giáo Việt Nam uyên thâm Phật học và thế học, ngài đã dành cả cuộc đời cống hiến không mệt mỏi cho đạo pháp và dân tộc. Từ giữa năm 1980 với biết bao công việc Phật sự bận rộn nhưng thể theo thỉnh nguyện của bà con phật tử và chư Tăng, ngài đã về trụ trì chùa RATANARAṄSĨ Láng Cát, nơi mà Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam và Ban Khmer vận tỉnh Kiên Giang đã chọn làm văn phòng của Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Kiên Giang từ trước ngày 30 tháng Tư năm 1975. Trong vai trò của trụ trì, ngài đã xây dựng và củng cố nề nếp tu hành cho chư tăng tại chùa. Với phong cách làm việc tuân theo giới luật, từ bi và khoa học, hòa thượng đã xây dựng chùa Láng Cát thành một cơ quan lãnh đạo sư sãi và đồng bào Phật tử Khmer yêu nước trong toàn tỉnh. Nhiều vị sư sãi và đồng bào Phật tử có yêu cầu chính đáng đều được hòa thượng tiếp đón và giải quyết thỏa đáng góp phần xây dựng nếp sống văn hóa tinh thần “đẹp đạo tốt đời” cho đồng bào trong toàn tỉnh.
Hòa thượng là Trưởng ban chỉ đạo xây dựng công trình Ngôi bảo Tháp Cù Là, tôn thờ Bốn vị Hòa thượng Liệt sĩ hy sinh ngày 10/6/1974 tại Kiên Giang.
Hòa thượng là Trưởng ban chỉ đạo xây dựng các chùa: chùa Xà Xía (Tx. Hà Tiên); chùa Giồng Kè (huyện Giang Thành); chùa Ngã Năm Bình Minh (huyện Vĩnh Thuận); chùa kinh 12 (huyện Hòn Đất); chùa Tà Keo Thạnh Trị (huyện Tân Hiệp); chùa Bồ Đề Hải Đảo (huyện Phú Quốc).
Nhằm ghi nhận những đóng góp của Trưởng lão Hòa thượng đối với đất nước Việt Nam trong sự nghiệp giáo dục, hoằng pháp và xây dựng Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ngày 19 tháng Ba năm 2011 Chính phủ nước cộng hòa Myanmar và Hội đồng Tăng già Myanmar đã phong tặng tước hiệu Agga Maha Saddhamma Jotika Dhaja “Tối thượng chiếu quang chính pháp sư” đến Trưởng lão Hòa thượng. Lễ trao tặng được chính thức tổ chức tại Trụ sở Hội đồng Tăng già Myanmar.
Để tưởng thưởng cho những cống hiến to lớn của Ngài đối với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, Đảng, Nhà nước và Mặt trận đã trao tặng Ngài Huân chương Kháng chiến hạng ba, Huân chương độc lập hạng nhất, nhì và hai huy chương Vì Sự nghiệp Dân tộc và nhiều Bằng khen của Ủy ban Trung ương Mặt trận, Ủy ban Dân tộc Chính phủ, Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Kiên Giang và Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Đến nay mặc dù tuổi cao sức yếu nhưng Trưởng lão hòa thượng Agga Maha Saddhamma Jotika Dhaja Ñānadhammo vẫn dành hết thời gian cho công tác đào tạo Tăng tài, Phật tử hữu dụng cho đất nước và dân tộc; thuyết pháp cho chư tăng và đồng bào phật tử Khmer. Ngài luôn hết lòng quan tâm đến đời sống tinh thần và cuộc sống thường nhật của đồng bào Khmer Nam Bộ. Đạo pháp và dân tộc là tôn chỉ đi theo suốt cuộc đời của hành đạo của ngài. Đối với Phật tử Nam tông, Trưởng lão Hòa thượng Agga Maha Saddhamma Jotika Dhaja Ñānadhammo là vị danh tăng mà họ hết sức kính trọng, ngài mãi mãi là tấm gương sáng bất diệt để chư tăng và đồng bào phật tử Khmer Nam Bộ nói riêng và Phật giáo Việt Nam nói chung noi theo.
IV. THỜI GIAN VIÊN TỊCH:
Là một trong những cao Tăng cống hiến trọn đời cho sự nghiệp hoằng pháp lợi sinh, Trưởng lão Hoà thượng đã có những đóng góp, những công đức to lớn trong công cuộc chấn hưng, thống nhất và hoà hợp Phật giáo, góp phần xây dựng và bảo vệ khối đại đoàn kết dân tộc, phụng sự và thống nhất đất nước.
Trưởng lão Hoà thượng là một bậc tôn sư khả kính đã có nhiều công lao giáo dưỡng và dìu dắt hàng ngàn môn đồ đệ tử trưởng thành, noi gương từ bi hỷ xả, tự giác giác tha của Trưởng lão Hoà thượng để bền vững đạo tâm và trang nghiêm Giáo hội.
Ngày nay, khi hạnh nguyện hoằng dương Phật pháp, tế độ chúng sinh của Trưởng lão hoà thượng đã viên mãn, thì cũng chính là lúc luật vô thường đưa Trưởng lão Hoà thượng trở về cõi niết bàn vào lúc 15 giờ 45 phút ngày 26-8-2017 (nhằm ngày 05 tháng 7 năm Đinh Dậu). Trụ thế 88 năm, hạ lạp 68 năm.
NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT
