Trang chủ Văn hóa Tờ báo Phật giáo đầu tiên tại Việt Nam

Tờ báo Phật giáo đầu tiên tại Việt Nam

Một trong những người mạnh dạn đề xướng việc canh tân Phật giáo là bác sĩ Tâm Minh Lê Đình Thám.


Năm 1929 Sau khi thọ giáo với Hòa thường Phước Huệ, bác sĩ Lê Đinh Thám nhìn thấy cuộc trùng hưng Phật giáo Trung hoa của ngài Thái Hư Pháp sư qua báo Hải Triều Âm, cụ thao thức và muốn tìm cách canh tân Phật giáo nước nhà .Năm 1932 cụ đứng ra triệu tập 18 vị đồng sự pháp lữ xin thành lập Hội an Nam Phật học, trụ sở đặt tại chùa Trúc Lâm, Huế .


Sau khi thành lập Hội An Nam Phật học, cụ muốn có một cơ quan ngôn luận  để truyền bá giáo lý đạo phật và tờ Nguyện San Viên âm là số báo đầu tiên của Phật giáo ra ngày 01 tháng 12 năm 1933 do cụ làm chủ nhiệm kiêm chủ bút. Đó là tờ báo quốc ngữ đầu tiên ra mắt độc giã tại Huế và trên toàn quốc. Trang bìa Nguyệt San lấy tên là Nguyệt  San Viên Âm  có thêm chữ viết tắt SEERBA .


Viên âm có nghĩa là tiếng tròn, tức là lời phật thuyết ra, lời nói của đấng viên giác, tự giác, giác tha, giác hạnh viên mãn, Lời nói tròn việc làm tròn, giáo pháp tròn, tròn theo bổn tánh thanh tịnh- Mười phương pháp giới trong tròn, ngoài tròn , trên dưới đều tròn đâu đâu cũng được tròn cả.


những số đầu tiên cụ Tâm Minh đã viết những truyện ngắn ký tên .T.M, truyện dài ký tên Châu Hải , Truyện hài hước ký tên Ba Rảm v.v.v.


Nguyệt San, Viên âm còn có những thiên khảo lừng của cụ Tâm Minh như “kết sinh tương tục luận“, dịch thuật và chú giải kinh Thủ Lăng Ngiêm ra quốc văn. Kinh Thủ Lăng Nghiêm là một bộ kinh theo cụ  giải thích “…Ba tạng kinh điển tuy nhiều cũng không ra ngoài Thủ Lăng Nghiêm”. Bên cạnh cụ còn có những cộng sự tâm huyết như cụ Bửu Bác, Nguyễn Khoa Toàn….


Công việc của cụ Tâm Minh lúc bấy giờ quá bề bộn như lúc nào cũng để tâm lo Phật sự. Khởi công tu bổ chùa Từ Đàm để làm trụ sở cho trung ương giáo hội, thiết lập cơ sở đào tạo tăng tài, xúc tiến thành lập các tỉnh hội, chi hội, khuôn hội Phật giáo tại trung phần. Tuy công việc rẩt nhiều nhưng cụ xem việc viết báo viên âm giảng kinh, sáng lập gia đình Phật hóa phổ ( tiền thân của gia đình phật tử ngày nay) nhằm duy trì và xây dựng đạo đức và chánh tín có hậu thế.


Người viết bài này được bổn Sư là Cố Hòa thường Thích Mật Nguyệt và Chư huynh đệ của ngài kể lại rằng, lúc Hòa thượng là vị Tăng trẻ được đưa đào tạo tại Đại học Phật giáo Tây Thiên cùng với quý Hòa thượng Đôn Hậu, Mật Hiển, Trí Thủ… do cụ Tâm Minh diễn giảng giáo pháp. Cụ có lối diễn giảng đặt biệt, nên bất cứ trình độ nào, hạn người nào cũng thu thập có kết quả,.


Cụ Tâm Minh Lê Đình Thám xứng đáng là một vị Pháp Sư cư sĩ khéo đem Phật pháp “Viên âm” ra ánh sáng khỏi bị các thế lực vô minh che lấp . Tuy vậy, lúc nào cụ cung giữ thái độ khiêm cung qua bài thơ đăng trong Viên âm số 17 , tháng 9 -1935.


“Bấy nay vật vã  kiếp phù trầm
Nay đặng vào tai tiếng Phạm âm
Tùy tiện trao giồi gương chánh kiến
Ứng cơ gảng giải lý duy tâm
Ngộ mê vẫn đủ ngôn , thân, ý
Sinh tử nguyên vì sát, đạo dâm
Tam bảo từ bi xin mật hộ
Cho khi hoằng pháp khỏi sai lầm”



(Theo Giác Ngộ 413)