Ðiều này hẳn có lý do. Bởi tranh về chuột nhưng lại giàu tính xã hội, nói lên chuyện con người. Cái thời mà các nghệ sĩ nông dân tài hoa rất mực của làng Mái Ðông Hồ vẽ nên bức tranh ấy là cái thời mà ai cũng mong mỏi hai sự việc lớn trong đời. Ðó là đại vinh quy tức là thi đỗ làm quan và tiểu vinh quy là lấy được vợ như ý.
Ðám rước rất trang trọng, mang đậm hình ảnh ngựa anh đi trước, kiệu nàng theo sau. Chàng xênh xang trong bộ áo gấm xanh. Nàng mặc áo mầu gụ. Họ được rước đi, rạng rỡ trên con đường làng mầu son nhạt với những vạt cỏ mầu mạ. Trạng chuột hay chú rể chuột được che lọng tía, tượng trưng cho vinh quang, danh vọng lớn. Cô dâu chuột dịu dàng trong chiếc kiệu Bát công có nhiều hoa văn trang trí kiểu cổ. Bốn chú chuột hầu hạ, ghé vai khiêng kiệu. Ðám rước còn có biển đỏ, dàn nhạc. Hai chú chuột thổi hai chiếc kèn có cung bậc khác nhau: Kèn pha và kèn đại. Trang phục của các chú chuột “điếu đóm” có sắc mầu lòe loẹt, tinh nghịch gợi người xem liên tưởng tới kiểu trang phục của các anh hề ở gánh xiếc.
Bức tranh tưng bừng về mầu sắc, hài hòa về nhân vật, sinh động, rộn lên vẻ đùa bỡn, diễu cợt, trào lộng. Người ta thấy cái quần bó thật thích hợp với hình dáng của các chú chuột nhanh nhẹn và năng động, phảng phất kiểu dáng của chiếc quần bò ngày nay.
Nhưng, cái hay, cái thú vị là ở chỗ, có ông mèo già ngồi đón đường đám rước khiến người ta nghĩ ngay tới câu chuyện về mèo và chuột vốn là hai loài xung khắc, đối lập nhau. Chuột thuộc âm, mèo thuộc dương. Cả hai đều phải tuân theo quy luật hài hòa của tạo hóa đôi lúc cũng phải có sự nhượng bộ lẫn nhau. Trong cách cư xử cũng vậy. Lúc này đây, nhà chuột đã có lễ biếu ông mèo. Chuột đi đầu dâng lễ lại là con chuột đặc biệt thuộc vào loại anh chị, đáo để, đến nỗi… cụt cả đuôi. Do đó, ông mèo già cũng hơi ngán. Tuy vậy, chú rể, cô dâu và cả họ hàng nhà chuột vẫn chưa thật vững tâm. Họ vẫn còn lấm lét, nhìn mắt trước mắt sau, e ngại có chuyện gì đó sẽ xảy ra. Chú chuột mang con cá biếu ông mèo có dáng điệu khúm núm, sợ sệt, khi nhìn thấy kẻ mạnh hơn mình.
Bức tranh Trạng chuột vinh quy hay Ðám cưới chuột còn sống mãi với Tết cổ truyền của chúng ta:
Tết về nhớ bánh chưng xanh
Nhớ đám cưới chuột, nhớ tranh lợn gà…
 |
