Tôi còn nhớ một buổi chiều thu cách đây vài năm, khi ngồi dưới tán cây bồ đề trong một ngôi chùa nhỏ ở ngoại ô. Những chiếc lá vàng rơi lả tả, chẳng theo một trật tự nào, có chiếc lành lặn, có chiếc rách nát, nhưng tất cả đều nhẹ nhàng đáp xuống mặt đất, như thể chúng chẳng hề bận tâm đến vẻ ngoài của mình. Tôi cầm một chiếc lá đã ngả màu, mép lá sứt mẻ, và bất chợt tự hỏi: “Tại sao mình lại luôn tìm kiếm sự hoàn hảo, trong khi ngay cả thiên nhiên cũng chẳng hoàn hảo?”
Chấp Nhận Sự Không Hoàn Hảo Như Một Phần Của Cuộc Sống
Trong cuộc sống, chúng ta thường bị ám ảnh bởi ý niệm về sự hoàn hảo. Một công việc hoàn hảo, một mối quan hệ không tì vết, hay một phiên bản hoàn hảo của chính mình. Nhưng nếu dừng lại và nhìn sâu hơn, ta sẽ thấy rằng chẳng có gì trong thế giới này thực sự hoàn hảo. Một bông hoa dù đẹp đến đâu cũng có thể thiếu đi một cánh. Một ngày nắng đẹp vẫn có thể xen lẫn vài cơn gió lạnh. Ngay cả những khoảnh khắc hạnh phúc nhất cũng thường đi kèm với chút tiếc nuối thoáng qua.
Phật giáo dạy chúng ta về vô thường, rằng mọi thứ đều thay đổi, sinh ra và mất đi. Sự không hoàn hảo chính là biểu hiện tự nhiên của vô thường. Khi ta chấp nhận rằng không gì trường tồn hay hoàn mỹ, ta bắt đầu buông bỏ những kỳ vọng cứng nhắc. Tôi từng có một người bạn, chị ấy luôn cố gắng để mọi thứ trong cuộc sống phải “đúng chuẩn”. Nhưng càng cố gắng, chị càng mệt mỏi, bởi cuộc sống không bao giờ chiều theo mong muốn của bất kỳ ai. Một lần, khi ngồi uống trà cùng nhau, chị chia sẻ: “Tớ nhận ra rằng, khi mình chấp nhận những thiếu sót, cuộc sống bỗng nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Giống như việc cái tách trà này bị mẻ một góc, nhưng nó vẫn chứa đựng hương vị thơm ngon.”
Chấp nhận sự không hoàn hảo không có nghĩa là ta ngừng cố gắng hay sống buông thả. Thay vào đó, nó là một lời nhắc nhở rằng ta nên trân trọng hành trình, ngay cả khi đích đến không như ý. Trong kinh Pháp Cú, Đức Phật từng dạy: “Hãy sống như ngọn gió, tự do, không bám víu.” Sự không hoàn hảo chính là ngọn gió ấy, mời gọi ta buông bỏ những ràng buộc để sống trọn vẹn hơn.
Vẻ Đẹp Tinh Tế Của Những Khiếm Khuyết
Có một lần, tôi tham gia một buổi triển lãm gốm sứ tại một ngôi chùa cổ. Những chiếc bình, chén được bày ra không hề hoàn hảo theo cách thông thường. Có chiếc bị nứt nhẹ, có chiếc men loang lổ, nhưng chính những “khiếm khuyết” ấy lại khiến chúng trở nên đặc biệt. Người nghệ nhân giải thích rằng, trong nghệ thuật gốm Nhật Bản, có một triết lý gọi là wabi-sabi – tìm thấy vẻ đẹp trong sự không hoàn hảo và phù du. Một vết nứt trên bình gốm không phải là khuyết điểm, mà là câu chuyện về hành trình của nó, về thời gian và sự thay đổi.
Tôi nghĩ, cuộc sống của chúng ta cũng giống như những chiếc bình gốm ấy. Những vết nứt trong tâm hồn – những lần thất bại, những nỗi đau, những thiếu sót – không phải là điều để ta xấu hổ. Chúng là dấu ấn của sự sống, là minh chứng rằng ta đã dám yêu, dám sống và dám bước tiếp. Một người bạn thân của tôi từng kể về quãng thời gian cô ấy vật lộn với cảm giác mình không đủ tốt. Cô luôn so sánh bản thân với những hình ảnh “hoàn hảo” trên mạng xã hội, cho đến một ngày, cô quyết định tắt điện thoại và đi dạo trong công viên. Ở đó, cô nhìn thấy một cây cổ thụ già nua, thân cây đầy sẹo, nhưng vẫn hiên ngang giữa trời. “Tự nhiên mình thấy yêu bản thân hơn,” cô nói. “Mình không cần phải hoàn hảo để được yêu thương.”
Phật giáo khuyến khích chúng ta nhìn mọi thứ với con mắt từ bi. Khi ta học cách nhìn những thiếu sót của mình và người khác bằng sự dịu dàng, ta sẽ thấy rằng chính những điều không hoàn hảo ấy làm nên vẻ đẹp độc đáo của mỗi người, mỗi khoảnh khắc. Một nụ cười chân thành dù kèm theo vài nếp nhăn, một lời nói yêu thương dù vụng về, hay một ngày bình dị dù chẳng có gì đặc biệt – tất cả đều đáng trân quý.
Sống Nhẹ Nhàng Hơn Với Sự Không Hoàn Hảo
Khi ta thôi chạy theo sự hoàn hảo, tâm hồn như được giải phóng. Thay vì lo lắng về những gì mình chưa làm được, ta bắt đầu chú ý đến những điều nhỏ bé xung quanh. Tôi nhớ có lần, trong một buổi thiền, vị thầy hướng dẫn bảo chúng tôi: “Hãy cảm nhận hơi thở của mình, dù nó ngắn hay dài, đều là món quà của sự sống.” Lúc đó, tôi nhận ra rằng ngay cả việc thở – điều tưởng chừng đơn giản nhất – cũng chẳng cần phải hoàn hảo. Nó chỉ cần tồn tại, và thế là đủ.
Sự không hoàn hảo giúp ta sống chậm lại, mở lòng hơn với thế giới. Nó dạy ta biết tha thứ – cho chính mình và cho người khác. Một lần, tôi vô tình làm vỡ một chiếc bát yêu thích của mẹ. Tôi lo lắng mẹ sẽ buồn, nhưng mẹ chỉ cười và nói: “Không sao đâu, con. Cái bát vỡ rồi, nhưng tình thương của con vẫn còn nguyên vẹn.” Câu nói ấy khiến tôi nhận ra rằng, khi ta tập trung vào những giá trị cốt lõi – như tình yêu, lòng biết ơn, sự chân thành – thì những khiếm khuyết bên ngoài trở nên rất nhỏ bé.
Sống với sự không hoàn hảo cũng là cách để ta tìm thấy an lạc. Trong Phật giáo, an lạc không đến từ việc sở hữu mọi thứ hay đạt được mọi mục tiêu, mà từ việc buông bỏ những tham ái và chấp trước. Khi ta chấp nhận rằng cuộc sống vốn dĩ không hoàn hảo, ta sẽ ngừng đấu tranh với thực tại. Ta học cách yêu thương bản thân, không phải vì mình hoàn hảo, mà vì mình là một phần của vũ trụ rộng lớn, với tất cả những vẻ đẹp và thiếu sót.
Kết Nối Với Thế Giới Qua Lăng Kính Của Tình Thương
Một buổi sáng sớm, khi đang quét sân chùa, tôi nghe một chú chim nhỏ hót vang. Tiếng hót của nó không đều, đôi khi ngắt quãng, nhưng lại khiến lòng tôi rộn ràng. Tôi nghĩ, nếu chú chim ấy chỉ hót khi nó cảm thấy mình “hoàn hảo”, có lẽ tôi đã chẳng bao giờ được nghe giai điệu ấy. Cuộc sống cũng vậy. Nếu ta chờ đợi sự hoàn hảo để bắt đầu yêu thương, để bắt đầu sống, ta sẽ bỏ lỡ rất nhiều khoảnh khắc quý giá.
Hãy thử nhìn thế giới bằng con mắt của một người bạn, thay vì một nhà phê bình. Những con đường gồ ghề, những ngôi nhà cũ kỹ, những con người với đủ loại tính cách – tất cả đều là một phần của bức tranh cuộc sống. Khi ta học cách trân trọng sự không hoàn hảo, ta cũng học cách kết nối sâu sắc hơn với thế giới. Ta sẽ mỉm cười với một người lạ, dù họ có vụng về. Ta sẽ ôm lấy một người thân, dù họ từng làm ta tổn thương. Và ta sẽ yêu thương chính mình, dù ta có bao nhiêu thiếu sót.
Trong kinh Tứ Niệm Xứ, Đức Phật dạy chúng ta quán chiếu thân, tâm, và thế giới với sự tỉnh thức. Sự không hoàn hảo là một phần của thế giới ấy, và khi ta đón nhận nó với lòng từ bi, ta sẽ tìm thấy sự cân bằng. Một cuộc sống ít lo toan không phải là một cuộc sống không có khó khăn, mà là một cuộc sống nơi ta biết cách mỉm cười trước những sóng gió, biết cách tìm niềm vui trong những điều giản dị.
—
Hôm nay, khi viết những dòng này, tôi ngồi bên cửa sổ, nhìn ra khu vườn nhỏ. Những khóm hoa trong vườn không đều tăm tắp, có cây cao, có cây thấp, có cây đang nở rộ, có cây đã tàn. Nhưng chính sự “không hoàn hảo” ấy lại làm khu vườn trở nên sống động. Tôi nghĩ, cuộc đời chúng ta cũng vậy. Hãy để những thiếu sót trở thành nét vẽ độc đáo trên bức tranh cuộc sống. Hãy yêu thương bản thân và thế giới, không phải vì mọi thứ hoàn hảo, mà vì mọi thứ đều đáng để trân trọng.
Hãy sống như chiếc lá vàng rơi dưới tán bồ đề, chẳng cần hoàn hảo, chỉ cần nhẹ nhàng đáp xuống và trở thành một phần của đất trời.
