Tối ngày 16/10/2010, đúng 35 cụ cao niên trong ban tế lễ cổ truyền thuộc ban khánh tiết của Đền Gióng tại thôn Phù Dực – Phù Đổng – Gia Lâm – Hà Nội cùng với hàng trăm người dân làng Phù Đổng và nhân dân tứ phương đã tề tựu về dưới chân tượng đài Thánh Gióng thực hiện nghi lễ Tế Nam Giao cổ truyền ca ngợi công lao trời biển của Đức thánh Gióng – Đức thánh Phù Đổng Thiên Vương.
Ngay từ thế kỷ XI khi Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ) xây được một nền độc lập chính thức cho đất nước, nhà Lý đã thực hiện nghi lễ tế Nam Giao, như một cánh để tạ ơn Trời, đồng thời khẳng định với phương Bắc về chủ quyền của nước Nam.
Tế Đàn Nam Giao được xây dựng đầu tiên ở phía Nam Thăng Long và mỗi năm tế một lần vào ngày đầu năm, nhà vua thay dân tế Trời để tạ ơn và cầu xin cho được quốc thái dân an.
Đoàn lễ tế Nam Giao của các cụ cao niên làng Phù Đổng dưới chân tượng đài Thánh Gióng gồm đúng 35 cụ với trang phục nghi lễ truyền thống cùng với chiêng, trống và nhiều đồ lễ chay tịnh.
Cụ Nguyễn Xuân Sản – cụ cao tuổi nhất trong đoàn tế Nam Giao cho biết: “Lễ tế Nam Giao tại đền Gióng làng Phù Đổng là một nghi lễ cổ truyền có từ những ngày các vị vua đầu tiên phát tích dựng nước. Trong thời phong kiến, đây là một nghi lễ quốc gia mà mỗi lần tế lễ, triều đình phải cử các quan lớn về làm chủ tế."
Trong thời đại mới, nghi lễ tế Nam Giao tới Đức Thánh Gióng được giao cho đội tế gồm các cụ cao niên trong làng phụ trách. Đội tế lễ phải gồm đúng 35 cụ cao niên với những nghi thức xắp xếp thứ bậc đặc trưng của đàn tế Nam Giao.
Đặc biệt, chủ tế phải là người được tất cả các cụ bô lão và dân làng đồng ý lựa chọn với tiêu chí là người có cốt cách gần với Đức Thánh nhất.
Nghi lễ được thực hiện đều đặn mỗi tháng hai lần vào tuần rằm, mồng một, tại đền Gióng làng Phù Đổng.
Ông Đinh Minh Tỉnh – Phó ban quản lý di tích đền Gióng tại làng Phù Đổng cho biết: “Lễ Tế Nam Giao thể hiện một truyền thống tốt đẹp trong truyền thống dựng nước và giữ nước của con dân đất Việt. Đó là truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Hàng tháng, hàng năm, chúng tôi đều thực hiện nghi lễ tế Ngài thứ nhất để ca ngợi công lao trời biển của Đức thánh Gióng với dân tộc. Sau nữa, là mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an."
Lễ tế được thực hiện theo đúng nghi thức “Một lễ tiến dâng, ba tuần tiến cúng”.
Đặc biệt, bài văn tế trong nghi lễ là một bài văn tế cổ xưa bằng chữ Hán còn lại trong thần phả của làng mà chúng tôi đến nay vẫn chưa xác định được niên đại.
Mỗi một lần tế lễ bắc buộc phải kéo dài một tiếng hai mươi nhăm phút đúng với lễ xưa truyền lại.
Ông Tỉnh bày tỏ "Hôm nay chúng tôi được về dưới chân tượng đài Đức Thánh Gióng trên đỉnh núi đá Chồng theo lời mời của Công ty cổ phần đầu tư ATS. Thấy ngài uy nghi lẫm liệt quá, những người con làng Phù Đổng chúng tôi vô cùng vui mừng và xúc động”.
Ngay sau nghi lễ tế Nam Giao dưới chân tượng đài Thánh Gióng, đoàn các cụ bô lão và nhân dân làng Phù Đổng đã hành hướng xuống thắp hương và cầu khấn, tưởng nhớ công ơn Đức thánh tại đền Gióng ngay dưới chân núi đá Chồng.
