Xã hội ngày càng phát triển, cuộc sống ngày càng văn minh, tiện nghi nhưng hiếm ai cảm thấy hài lòng, hạnh phúc với những gì mình có trong tay. Nuối tiếc cho quá khứ, lo lắng cho tương lai và không bằng lòng với hiện tại là tâm trạng chung của rất nhiều người.
Theo một nghiên cứu tại Anh thì trung bình có đến 80% suy nghĩ của con người tập trung vào những điều ngoài tầm kiểm soát của mình. Đó chính là một trong những nguyên nhân khiến người ta luôn cảm thấy phiền não.
Sự phiền não không chỉ cướp đi hạnh phúc, sự tươi tắn của tuổi trẻ, mà còn cản trở nguồn cảm hứng sáng tạo và hiệu suất làm việc của chúng ta. Không những thế, nó còn có thể lây lan và ảnh hưởng đến những người xung quanh chúng ta nữa.
Đa số những người tìm đến Thiền chỉ với mục đích là loại bỏ sự phiền não và với sự kiên nhẫn, bền bỉ họ đã thành công. Tuy nhiên, Thiền đã giúp loại bỏ sự phiền não như thế nào, hôm nay, xin mời các bạn cùng gặp lại Thượng tọa Thích Viên Giác của chùa Từ Tân nhé!
Thầy TT Thích Viên Giác chia sẻ: “Thực tế, bản chất của cuộc sống vốn dĩ là bất an, vì trong cuộc sống có quá nhiều yếu tố phức tạp, rối ren, cho nên mỗi chúng ta phải có một nhận thức đúng về bản chất của sự vật, sự việc, đó là vô thường, ảo ảnh và tạm bợ. Tất cả chỉ có giá trị tạm thời, không bao giờ là vĩnh cửu. Con người ta vẫn còn luôn cảm thấy đau khổ, phiền não vì bản thân mình hãy còn tham, mốn sở hữu trong khi cuộc sống thì thay đổi liên tục và không theo ý muốn của mình.
Để ngăn chặn cũng như loại bỏ sự phiền muộn đang chiếm lĩnh tâm trí thì chúng ta có thể thực hành hai phương pháp thiền sau đây: Thiền chỉ và Thiền quán
• Thiền chỉ: Phương pháp thiền chỉ giúp lắng đọng tâm tư, làm ngưng những cảm giác tiêu cực nhằm đạt được trạng thái an bình. Đây là một quá trình rèn luyện, đòi hỏi kiên nhẫn mới đạt được.
• Sau khi đạt được thiền chỉ thì thực hành tiếp Thiền quán: phương pháp Thiền quán nhìn thẳng vào đối tượng phát sinh chán nản, sầu muộn, phân tích, tìm hiểu nguyên nhân, và các khía cạnh tiêu cực của nó. Nói cách khác, Thiền quán dẫn dắt chúng ta đến những tư duy tích cực, thoát ra khỏi sự bế tắc của tư duy.
Trong cuộc sống hàng ngày, nhiều khi ta sống mà tâm để một nơi, thân để một ngả. Con người của ta bị chia năm xẻ bảy, tâm ý trôi giạt khắp nơi cho nên chúng ta mới chuốc lấy khổ đau, phiền não. Bây giờ mình không muốn khổ nữa, không muốn để cho tâm mình đi hoang nữa, mình muốn dừng lại. Dừng cái tâm náo động của mình, để nó định tĩnh về một nơi, bằng cách theo dõi hơi thở…
Khi tâm dừng lại được thì mình có khả năng nhận diện và tiếp xúc, tức là mình biết được những gì đang xảy ra trong giờ phút hiện tại. Nhận diện ở đây chỉ là sự rõ biết đơn thuần mà không có phê phán, chỉ trích và lên án gì hết. Như là nhận diện sự có mặt của hơi thở. Khi thở vào biết mình thở vào, thở ra biết mình thở ra, mình tiếp xúc với hơi thở, sống với hơi thở, trở về làm một với hơi thở. Khi đó mình cảm thấy được nuôi dưỡng, được trị liệu, làm chủ thân tâm và bắt đầu cảm thấy thoải mái, thanh tịnh, an lạc, không còn bị lo âu và tham muốn lung lạc, thống trị.
Với cách thực hành này, mỗi người cần thực hành đều đặn như thế nào?
Thiền quán là bước kế tiếp của Thiền chỉ và có thể nói là dễ dàng hơn. Đây là phương pháp, nói cho dễ hiểu là phương pháp tư duy ngược nhằm nhận ra được những giá trị của bản thân.
Chúng ta có thói quen nhìn sự vật hiện tượng một cách hời hợt, nên không thấy được chân tướng của mọi sự vật như là chúng thực sự hiện hữu, và vì vậy thường bị cái vẻ bề ngoài của chúng đánh lừa. Đó là nguồn gốc của mọi khổ đau, phiền não.
Khi thực tập thiền quán, chúng ta nhìn sâu vào lòng sự vật nhằm quán chiếu, thẩm sát để chứng nghiệm, thấy rõ, hiểu sâu và hiểu đúng thực chất của sự vật là duyên sinh, vô thường, vô ngã. Đây là cái thấy rất sâu sắc và đầy tuệ giác. Thấy rõ mọi sự vật hiện tượng đều nương vào nhau mà sinh tồn và hoại diệt; bản chất của mọi sự hiện hữu đều tương quan nhân quả, mọi đổ vỡ mất mát thương đau đều có nguyên do của nó… Nhờ cái thấy và hiểu này mà chúng ta cởi bỏ được những mê lầm chấp trước và đạt tới trạng thái an lạc, tự do, giải thoát.
Thường khi gặp chuyện phiền não thì đa số chúng ta tìm cách giải khuây bằng nhiều họat động khác nhau. Thiền quán lại buộc chúng ta tập trung suy nghĩ về nó một cách triệt để. Cách ban đầu chẳng phải dễ dàng hơn sao?
Cách này có thể là con dao hai lưỡi, vì bạn đang trong trạng thái bất ổn, không sáng suốt nên rất có thể sẽ đưa ra những quyết định sai lầm. Việc giải khuây chỉ là cách đối phó nhất thời và chắc chắn sau đó, cảm giác phiền não sẽ trở lại với bạn.
Ngược lại, thiền lại giải quyết vấn đề một cách căn bản và triệt để, kiến tạo cho bạn một cuộc sống tích cực và có chất lượng hơn.
