Hồ Trúc Bạch: Xén chùa làm đường… đi dạo

Xén di tích làm… đường đi dạo

Đại đức Thích Thanh Phúc – trụ trì chùa Châu Long (phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, HN), bức xúc: Chùa Châu Long là di tích được Nhà nước xếp hạng ngày 5/2/1994 và được bảo vệ nguyên hiện trạng theo Pháp lệnh bảo vệ và sử dụng di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh. Tuy nhiên, dự án xây dựng hạ tầng hồ Trúc Bạch được UBND quận Ba Đình ký quyết định từ năm 1999 đã xâm hại khu vực bảo vệ I và II của chùa.

Theo đó, dự án kè hồ, làm đường dạo quanh hồ Trúc Bạch sẽ lấy163m2 thuộc phần sân chùa Châu Long. Để thực hiện dự án này, chùa Châu Long sẽ phải phá bỏ toàn bộ khu vực cổng chính (ở thời điểm hiện tại) quay ra phía mặt hồ Trúc Bạch. Tuy nhiên, theo Đại đức Thích Thanh Phúc, đây là khoảng sân duy nhất để du khách, phật tử tề tựu trong các dịp lễ hội của chùa Châu Long. Nếu phá bỏ, cảnh quan chung của chùa sẽ bị biến dạng và không có khoảng không gian ngoài trời.

Ngoài việc lấy đất ở khu vực I (khu vực bảo vệ nguyên trạng), dự án kè hồ, làm đường hồ Trúc Bạch còn xén vào phần đất thuộc khu vực II của di tích (từ cổng chính kéo dài 10 mét về hai phía).  

Các vị sư chùa Châu Long cho rằng, khi BQL dự án xây dựng hạ tầng hồ Trúc Bạch lập dự án đã không xem xét đến quy hoạch tổng thể của di tích nghệ thuật chùa Châu Long để có phương án hợp lý, tránh xâm hại đến cảnh quan chùa. Việc làm trên thể hiện sự thiếu trách nhiệm của người lập quy hoạch và không thực hiện nghiêm Pháp lệnh bảo vệ, sử dụng di tích.

Cùng với việc vi phạm khu vực I và II của dự án kè hồ Trúc Bạch, trụ trì chùa Châu Long cũng bức xúc về việc 10 hộ dân đã xây dựng, ăn ở sinh hoạt nhiều năm trong khu vực đất chùa.

10 hộ dân này đã xây nhà ở khu vực cổng phụ của chùa Châu Long, phía nam liền kề với khu dân cư. “Vấn đề mang tính lịch sử này không có ai giải quyết. Hiện tại, chính quyền địa phương đang có phương án di dời các hộ dân này ra khỏi khu vực đất chùa để trả lại cảnh quan cho khu di tích. Nếu như công tác giải tỏa, di dời này không thực hiện được, cổng chính hướng ra hồ Trúc Bạch bị phá vỡ, di tích nghệ thuật chùa Châu Long sẽ không có cổng bởi vì cổng phụ này từ nhiều năm nay, vì “vướng” các hộ dân ăn ở, sinh hoạt… nên rất bất tiện để du khách, phật tử đi lối này để vào bái Phật!” – Đại đức Thích Thanh Phúc lo lắng.

Bức xúc gần… 1 thập kỷ

Đại đức Thích Thanh Phúc cho biết, những bức xúc này đã tồn tại gần… 1 thập kỷ. Khi BQL, HĐGPMB dự án xây dựng hạ tầng hồ Trúc Bạch (quận Ba Đình) gửi thông báo tới chùa Châu Long về việc lấy 163m2 đất di tích, trụ trì chùa đã có đơn kiến nghị gửi các cơ quan chức năng  xem xét điều chỉnh phương án đường kè để tránh việc xâm hại tới cảnh quan chùa Châu Long.

Ngày 15/5/1999, Ban quản lý di tích – danh thắng (Sở VH-TT Hà Nội, nay là Sở VH-TT-DL Hà Nội) đã có công văn số 91/QLDT phúc đáp công văn 272/HĐ-BDA quận Ba Đình. Theo đó, ban quản lý di tích – thắng cảnh cho biết: ngày 10/5/1999, BQL nhận được công văn của HĐGPMB quận Ba Đình đề nghị giúp đỡ trong việc thu hồi đất chùa bàn giao cho dự án. Tuy nhiên, BQL di tích-thắng cảnh khẳng định: việc mở đường dạo vào khu vực I của di tích chùa Châu Long là không đúng với pháp lệnh đã ban hành.

Ngày 15/9/1999, Cục Bảo tồn bảo tàng (Bộ VHTT, nay là Bộ VH-TT-DL) có công văn 513 gửi BQL dự án quận Ba Đình với nội dung đề nghị BQL dự án quận lưu ý các dự án xây dựng triển khai xung quanh khu vực các di tích lịch sử văn hóa phải chấp hành nghiêm tinh thần Pháp lệnh bảo vệ và sử dụng di tích. Cục Bảo tồn bảo tàng cũng đề nghị BQL dự án quận Ba Đình có sự bàn bạc thống nhất với Sở VH-TT-DL, BQL di tích HN và các vị sư trụ trì chùa Châu Long, trước khi thực hiện dự án.

Trước ý kiến của các cơ quan chuyên môn, dự án xây dựng hạ tầng hồ Trúc Bạch tại khu vực chùa Châu Long đã được thực hiện và hoàn thành toàn bộ phần kè hồ. Việc thi công đường hè tại khu vực này phải dừng lại do đất chùa chưa được bàn giao.

Tuy nhiên, sau gần 1 thập kỷ, mới đây, Đại đức Thích Thanh Phúc lại nhận được yêu cầu của BQL dự án quận về việc trả 163m2 đất chùa cho dự án.

Tại biên bản đề nghị xếp hạng di tích chùa Châu Long ngày 24/7/1993 đã xác định, chùa Châu Long có diện tích 1221.5m2; phía đông giáp kho xây dựng của quận Ba Đình; phía tây giáp hồ Trúc Bạch; phía nam giáp khu dân cư; phía bắc giáp trạm biến áp 100kw. Với khuôn viên và mặt bằng này, chùa Châu Long có diện tích chật hẹp, việc bố trí không gian thờ tự rất khó khăn và không thể thay đổi, nếu như việc dự án đi qua “xén” thêm phần đất của di tích.

Chùa Châu Long là một ngôi chùa cổ của Thủ đô được xây dựng từ thời Lý – Trần. Chùa có nhiều giá trị về mặt lịch sử, văn hóa. Trụ trì chùa Châu Long, Đại đức Thích Thanh Phúc mong muốn, dự án kè hồ, làm đường sẽ được điều chỉnh, xem xét để tránh xâm hại đến khu di tích được pháp lệnh bảo vệ.

Trao đổi với VietNamNet, ông Trần Quang Hiệp (Trưởng BQL Dự án quận Ba Đình) cho biết: Dự án xây dựng hạ tầng hồ Trúc Bạch đã hoàn tất công đoạn kè hồ và đã khép lại, như thế sẽ không có chuyện xâm lấn đất di tích để làm đường đi dạo. Hiện tại, BQL dự án quận Ba Đình đang xây dựng phương án di dời các hộ dân nằm trong khu vực I và II (khu vực bảo vệ cấm xâm hại) của tất cả các di tích, đền chùa… đã được xếp hạng, trong đó có cả chùa Châu Long.

Tuy nhiên, một cán bộ khác thuộc BQL dự án quận Ba Đình lại cho biết: BQL dự án quận Ba Đình, UBND quận Ba Đình đang trong quá trình làm việc với nhà chùa để cắt một phần đất chùa làm đường dạo ven hồ. Cụ thể, BQL sẽ di dời 10 hộ dân đang sinh sống và cư trú trong phần đất nhà chùa (thuộc khu vực I của di tích) để trả lại cảnh quan cho di tích văn hóa chùa Châu Long; đồng thời sẽ lấy khoàng 40m2 đất trước cổng chùa (phần tiếp giáp hồ Trúc Bạch) để mở rộng con đường dạo ven hồ. Trước kia, diện tích này là 163m2. Dự án đang được BQL xây dựng xin ý kiến của UBND quận Ba Đình, sau đó sẽ trình lên UBND TP. HN.

Như thế, điều mà vị trụ trì chùa Châu Long lo lắng là có thực. Đất di tích, dù bị lấy đi ít hay nhiều, vẫn là bị xâm hại.