Cây sen không bỏ chút gì
Cây sen nước ta vùng nào cũng có, càng xuôi về Nam càng nhiều. Cây sen không bỏ đi chút gì. Ngó sen ăn sống, hầm gà, làm nộm. Hương sen ướp chè. Lá sen rửa sạch, thái vụn, sắc kỹ lấy nước cốt nấu cháo với gạo và đậu xanh.
Món cháo có công dụng thanh nhiệt, hạ huyết áp và hạ mỡ máu, rất hợp trong điều kiện trời nóng. Riêng hạt sen là quí nhất, được dùng làm mứt hạt sen, không chỉ cho ngày tết mà còn được dùng cho những đám hỏi, đám cưới.
Ngày trước, trong chốn cung vua, phủ chúa hay các nhà quan lại ở Huế – vùng đất nổi tiếng về hoa sen – đầu bếp thường làm chè hạt sen để đãi khách. Hạt sen phải là hạt của giống sen hồ Tịnh Tâm. Hạt sen nấu vừa chín, nhưng không quá nở.
Sau đó nấu nước đường thật kỹ, rồi cho hạt sen vào là thành chè. Chỉ một ít hạt sen trong một ly/chén chè, còn lại là nước, người ăn không vội vàng mà chậm rãi để thưởng thức hương vị vừa ngọt vừa thanh của hạt sen. “Thương chồng nấu cháo le le/Nấu canh bông lý nấu chè hột sen”.
Hạt sen còn dùng ướp trà để giải khát và phòng được nhiều bệnh. Tim sen pha ra nước vàng xanh – trà tim sen – uống an thần, chữa bệnh mất ngủ.
Hạt sen có vị ngọt tính bình, bổ dưỡng an thần; tim sen vị đắng tính hàn, trị sốt cao mê sảng, huyết áp cao; gương sen vị đắng sáp, tính ôn, dùng trị các chứng băng lậu ra máu… Hạt sen là vị thuốc quí, có tác dụng bổ dưỡng lại an thần, đặc biệt dùng để trị các chứng tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng.
Hạt sen có tác dụng tăng cường chức năng tì vị, bảo đảm dinh dưỡng cho toàn thân, điều hòa sự thu nạp thức ăn. Nó giúp chữa tim đập nhanh, tiểu đục và một số bệnh phụ nữ. Trong thế giới thảo dược, ít có loài cây nào mà các bộ phận đều là những vị thuốc quí như cây sen.
Làm đẹp ngôi nhà Việt
Theo các nhà kiến trúc, họa tiết hoa sen trong trang trí là hiện thân của cái đẹp, cái thẩm mỹ, đó là kết quả của sự dung hòa đồng điệu giữa tinh thần Phật giáo và tinh thần dân tộc Việt. |
Người ta nói “ngàn năm sen vẫn nở” là nói về giá trị vẻ đẹp của hoa sen thuở xưa cũng như bây giờ. Hiện nay, nhiều gia đình vẫn giữ thói quen dùng hoa sen làm hoa cúng thật trân trọng, thanh khiết.
Ngày rằm, giỗ chạp và đặc biệt là vào dịp tết, có được một bình sen để dâng hương với nhiều gia đình là điều không thể thiếu. Sen còn được dùng để trang trí nội thất ngày một nhiều hơn, nhất là với những ngôi nhà hiện đại được thiết kế theo phong cách hoài niệm.
Thiết kế các kiểu nhà dùng nhiều gỗ, đá, các kiến trúc sư đều gợi ý các chủ nhân trang trí hoa sen cho căn nhà mang nét thuần Việt. Hoa sen cắm trong bình gốm, cánh sen thả trong chậu, và gia đình nào có được hồ nho nhỏ thì được tận dụng để thả sen.
Mỗi sáng hay chiều về, nhìn bình sen nhỏ tỏa hương nhẹ trong nhà hay ra ngắm ao sen nhỏ trước nhà, chủ nhân có được một cảm giác thật nhẹ nhàng. Nhiều quán xá và nhà hàng kiến trúc hiện đại nay cũng lấy sen làm loại hoa trang trí, tạo không gian Việt ấm cúng.
Những cánh hoa sen trang trí ở chùa chiền hay đặt ở nơi thờ tự mang đến cho chúng ta một cảm giác thiêng liêng, còn hoa sen trang trí trong nội thất lại nổi bật đường nét mang tính thôn dã, hiền hòa rất đỗi thân thương, gợi hình ảnh sinh hoạt thường ngày của làng quê Việt.
