Thiền Khi Chơi Golf
Hầu như tất cả các tay golf hàng đầu thế giới đều từng tham khảo ý kiến của các nhà tâm lý thể thao vào một thời điểm nào đó. Trên thực tế, nhiều người trong số họ có hẳn một nhà tâm lý thể thao đi theo trong suốt các chuyến thi đấu. Ngay cả những tay golf huyền thoại như Vijay Singh – tay golf số 1 thế giới năm 2005 – cũng từng thừa nhận rằng anh được hướng dẫn bởi một nhà tâm lý học chuyên áp dụng kỹ thuật thiền Zen vào môn golf. Vị chuyên gia này đã dạy anh cách nuôi dưỡng và tăng cường sự tỉnh thức bằng các bài tập Thiền Chánh Niệm của Phật giáo như quét thân thể (body scan), thiền ngồi và thiền đi bộ (Parent, 2002).
Tất cả các tay golf đều biết rằng sau khi nắm vững kỹ thuật cơ bản, golf chủ yếu là một trò chơi về mặt tinh thần. Trạng thái tâm trí rất quan trọng trong một trận đấu. Nếu một tay golf không thể tập trung vào cú đánh mà để cho tâm trí bị cuốn theo những suy nghĩ không liên quan, anh ta sẽ không thể chơi tốt được. Rất nhiều những suy nghĩ không liên quan này – theo thuật ngữ Phật giáo – là do “chấp trước” quá nhiều. Dưới đây là một vài ví dụ:
Bạn vừa thực hiện một cú đánh tuyệt vời và cảm thấy sung sướng tột độ. Khi đến cú đánh tiếp theo, bạn vẫn còn đắm chìm trong cảm giác hài lòng đó và quên mất cách thực hiện cú đánh tiếp theo tốt như cú trước.
Hoặc ngược lại, bạn vừa thực hiện một cú đánh dở tệ và mắng nhiếc bản thân trên đường đến cú đánh tiếp theo. Bạn đầy rẫy những suy nghĩ tiêu cực và kết quả là cú đánh kế tiếp cũng hỏng nốt.
Bạn bám chấp vào chuyện thắng hay thua, điều này cứ quay cuồng trong đầu bạn. Khi đến cú gạt cuối cùng trong vòng đấu, bạn nghĩ rằng nếu vào thì bạn sẽ thắng giải, còn nếu không… Nếu bạn không thể loại bỏ những suy nghĩ đó khi thực hiện cú gạt, khả năng cao là bạn sẽ trượt.
Bạn bị phân tâm bởi yếu tố bên ngoài – có thể là gió thổi mạnh hoặc tiếng ồn từ người chơi khác. Bạn cảm thấy tức giận và bực bội, rồi bị dính mắc vào cảm xúc đó.
Việc huấn luyện Chánh Niệm sẽ giúp các tay golf duy trì khả năng ở lại với hiện tại, loại bỏ sự phân tâm và suy nghĩ tiêu cực. Họ sẽ có thể giữ bình tĩnh, loại bỏ sai lầm tinh thần và chơi với sự tự tin cũng như tập trung hơn. Để có thể duy trì Chánh Niệm trong khi chơi golf, bạn đương nhiên phải luyện tập ở sân tập. Tuy nhiên, điều quan trọng không kém là tiếp tục luyện tập ngay cả khi đang ở trên sân golf.
Khi đứng ở ô phát bóng (tee-box)
Nếu tâm trí bạn đầy rẫy những suy nghĩ tiêu cực, phong độ thi đấu của bạn sẽ rơi vào trạng thái tệ hại. Ví dụ, khi bạn đứng ở ô phát bóng và nhìn thấy hồ nước bên phải, bạn nghĩ: “Trời ơi, chắc mình sẽ đánh bóng rơi xuống nước mất.” Thật vậy, bóng sẽ đi theo hướng của tâm trí bạn. Nếu không rơi xuống nước thì cũng sẽ lệch mạnh sang trái và biến mất vào rừng cây. Vì vậy, điều quan trọng là phải loại bỏ hoàn toàn những suy nghĩ như vậy.
Nếu bạn đang chơi trong một nhóm bốn người, hãy đề nghị được phát bóng sau cùng. Điều này sẽ cho bạn khoảng 3–4 phút để đưa tâm trí về hiện tại. Hãy nhìn cỏ xanh trên fairway, lắng nghe tiếng chim hót, ngắm ánh nắng chiếu lên những bông hoa và cảm nhận làn gió nhẹ mơn trớn khuôn mặt. Bất kỳ suy nghĩ nào khác khởi lên, chỉ cần ghi nhận và buông bỏ. Khi đến lượt bạn phát bóng, bước lên vị trí, nhìn ra fairway phía trước và hình dung nơi bạn muốn đưa bóng đến. Khi bạn thực hiện cú vung gậy thử, các suy nghĩ khác sẽ đến – cứ ghi nhận và buông bỏ, rồi đưa mình quay lại với điểm bạn đã chọn trên fairway nơi bạn muốn bóng đáp xuống. Khi đã sẵn sàng đánh thật, hãy thở ra hoàn toàn và ghi nhận “tôi đang thở ra.” Cảm nhận luồng hơi thở đi ra khỏi bạn trong khi bạn tập trung mắt vào quả bóng, vào những vết lõm hay dấu hiệu bạn đã đánh dấu trên bóng.
Sau đó, khi bắt đầu vung gậy ra sau (backswing), hãy hít vào sâu và ghi nhận “tôi đang hít vào…” Ở đỉnh của cú backswing, khi bắt đầu đánh xuống (downswing), thở ra và ghi nhận “tôi đang thở ra…” Đừng lo lắng về kỹ thuật. Cơ thể, tay và cánh tay của bạn sẽ tự di chuyển theo cách mà bạn đã luyện tập trước đó ở sân tập, bất kể bạn có cố gắng điều khiển hay không. Lưu ý rằng bài tập thở này phải được luyện thuần thục từ trước ở sân tập. Sân golf không phải nơi để bạn dạy cơ bắp di chuyển. Mọi thứ phải đến từ tiềm thức. Càng ý thức quá nhiều về cú đánh, bạn càng khó có một cú đánh mượt mà, và càng dễ có những chuyển động vụng về, thiếu phối hợp giữa tay, thân và chân.
Sau cú đánh, hãy giữ nguyên tư thế vài giây, thở tự nhiên, và quan sát bóng bay đi đâu – dù thực tế thì điều đó không còn quan trọng. Hãy ghi nhận rằng điều đó đã xảy ra và không thể thay đổi. Không cần nghĩ đến cú đánh tiếp theo cho đến khi bạn đến chỗ bóng. Hãy đưa mình trở về hiện tại và bắt đầu tiến về phía bóng. Có thể bóng không ở vị trí như ý và bạn cảm thấy bực bội. Hãy ghi nhận cảm xúc đó rồi quay trở lại với hơi thở trong lúc rời khỏi ô phát bóng.
Khi đi bộ đến cú đánh tiếp theo
Hãy chọn chơi trên những sân golf cho phép bạn đi bộ giữa các cú đánh. Với những sân bắt buộc phải dùng xe golf, bạn vẫn có thể đi bộ nhiều nhất có thể, nhờ bạn chơi hoặc caddy lái xe hộ. Trong khi đi bộ, hãy thực hành thiền đi – ghi nhận từng bước chân. Trước tiên là ghi nhận ý định nhấc chân, sau đó là chuyển động nhấc – đẩy – đặt chân xuống. Hoặc bạn có thể tập trung vào hơi thở: “hít vào… thở ra… hít vào…” Cũng như trước, các suy nghĩ khác sẽ xuất hiện – chỉ cần ghi nhận mà không phán xét, rồi buông bỏ. Điều này giúp bạn gác lại ảnh hưởng của cú đánh trước. Dù bạn vừa thấy hân hoan hay thất vọng, chỉ cần ghi nhận và buông bỏ rồi quay về với thiền đi. Tất nhiên, để tránh làm chậm cuộc chơi, bạn không thể đi quá chậm, vì thế việc luyện tập thiền đi trước là rất quan trọng để bạn có thể “vào trạng thái” ngay khi bắt đầu bước đi.
Golf là một môn thể thao xã hội, và rất bình thường khi bạn bè cùng chơi nói chuyện với nhau lúc đi giữa các cú đánh. Điều này có thể gây xao lãng rất nhiều. Vì vậy, nếu bạn thực sự muốn thực hành Chánh Niệm khi chơi golf, hãy cố gắng tham gia một trận đấu mà bạn không quen người cùng chơi (như trong giải đấu), hoặc báo trước cho họ biết bạn sẽ đặc biệt im lặng trong trận đấu đó, và điều đó không phải vì bạn thiếu thân thiện.
Cú Putt của Bạn
Khi xem các giải golf trên truyền hình, bạn sẽ nhận thấy ngay cả những tay golf chuyên nghiệp cũng có lúc đánh trượt những cú putt tưởng chừng rất đơn giản. Đối với những người chơi nghiệp dư thì điều này còn xảy ra thường xuyên hơn nữa. Tại sao vậy? Lý do là vì cú putt cuối cùng thường mang tính quyết định việc bạn thắng hay thua một lỗ, hoặc thậm chí là cả giải đấu. Nhiều suy nghĩ sẽ xuất hiện trong đầu bạn khi bạn chuẩn bị đánh cú putt và điều đó ảnh hưởng đến cú đánh. Đôi khi bạn không chắc chắn cách đánh đúng: bóng sẽ lệch sang trái hay sang phải? Mặt sân putting có độ dốc như thế nào? Điều cần làm là quyết định một cách đánh và không nên do dự nữa. Khi bạn bước lên chuẩn bị đánh và căn chỉnh cơ thể, hãy tập trung hoàn toàn vào hơi thở của mình. Khi đưa gậy về sau, bạn hít vào và nhận biết rằng bạn đang hít vào; khi bạn bắt đầu đánh bóng, bạn thở ra — suốt thời gian đó, mắt bạn luôn giữ nguyên trên trái bóng.
Cú Chip của Bạn
Cú chip trong golf thực ra khá giống cú putt, và những điều đã nói về cú putt cũng áp dụng cho cú chip.
Thiền và Chánh Niệm trong Golf
Lợi ích của chánh niệm đối với trò chơi golf của bạn hẳn giờ đã rõ ràng. Cần nhớ rằng thiền trong lúc chơi golf chỉ là một phần trong việc thực hành thiền định trong đời sống hằng ngày. Việc rèn luyện chánh niệm trong khi chơi golf chắc chắn sẽ giúp bạn đạt đến một mức độ chánh niệm cao hơn, đặc biệt khi một trận golf thường kéo dài hơn 4 tiếng đồng hồ.
Lời Kết
Nếu bạn không vận động cơ thể, cơ bắp sẽ teo đi và cơ thể sẽ yếu dần. Điều này cũng đúng với tâm trí. Nếu bạn không rèn luyện tâm trí để phát triển sự tỉnh thức, tâm trí sẽ trở nên mờ mịt và sẽ tiếp tục như vậy cho đến khi bạn bắt đầu làm điều gì đó để thay đổi. Tâm trí bạn sẽ trở thành một mớ rối rắm, đặc biệt là trong những thời điểm căng thẳng.
Trong cuốn sách nhỏ này, tôi đã trình bày cách chúng ta có thể tận dụng một số hoạt động thường ngày như một cơ hội để nuôi dưỡng chánh niệm. Đồng thời, có thể thấy rằng việc thực hành chánh niệm trong các hoạt động hằng ngày sẽ nâng cao chất lượng cuộc sống của chúng ta. Cũng giống như việc giữ được chánh niệm trong một cuộc tranh luận căng thẳng ở phòng họp có thể giúp bạn tránh nói ra những điều khiến bạn hối tiếc sau này và thậm chí góp phần giải quyết ổn thỏa tranh chấp hiện tại, thì việc rèn luyện chánh niệm trên sân golf cũng sẽ cải thiện handicap (chỉ số chênh lệch trình độ) của bạn. Chỉ cần lưu ý rằng không nên cảm thấy tội lỗi hay xấu hổ về điều đó. Cũng không nên bám chấp vào nó. Theo đúng tinh thần Thiền, con đường đi tìm hạnh phúc là nhận ra rằng ta không thể thực sự tìm thấy nó. Ngay khi bạn cố gắng quá mức để tìm hạnh phúc, bạn đã bắt đầu đi vào con đường dẫn đến bất hạnh rồi (Thynn, 1995).
TS. Robert Law
