“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”
Hay:
“Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông”
Bởi lẽ :
“Có cha mẹ mới có ta
Làm nên là bởi mẹ cha vun trồng”
Chính nhờ nơi cha mẹ mà chúng ta nên vóc nên hình, công thành danh toại. Công ơn đó lớn tợ biển trời mà bổn phận làm con phải luôn luôn ghi nhớ ngõ hầu đáp đền trong muôn một .
“Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!”
Như tất cả chúng ta đều biết , cha mẹ đã vì con cái mà sớm hôm tần tảo, mưa nắng dãi dầu. Mẹ cực khổ thế nào thì cha cũng lao nhọc chừng ấy. Nhưng vì cha thường nghiêm nghị, ít nói nên con cái không nhận ra được tình yêu thương của cha. Chớ cha cũng như mẹ, cũng thấp thỏm lo âu những khi con vắng nhà.
Dù cha không tựa cửa ngóng trông con như mẹ nhưng bên tách trà khuya nguội lạnh cha đã lặng lẽ đợi chờ. Cha không nói, nhưng lòng cha cũng tơ vò trăm mối như mẹ .
Cho nên, chúng ta phải tập nhìn sâu, nghĩ suy cặn kẽ để thấu hiểu tình thương sâu lắng của cha. Bởi tình thương ấy chỉ biểu lộ khi con còn thơ ấu.
Mà thật ra, ngay khi mẹ cấn thai con là cha đã thể hiện tình thương đủ đầy rồi. Cha khoe với họ hàng, bạn bè , cha hỏi han mẹ về những động đậy của con trong bụng ra sao , con đạp con chòi thế nào ? ….
Cha đi làm quên cả mệt mỏi, gánh vác hết mọi việc lớn nhỏ trong ngoài để mẹ bớt nhọc nhằn mà lo quản dưỡng thai nhi. Mẹ vốn đã cẩn thận trong đi đứng ngồi nằm rồi nhưng hễ có cha là cha luôn bên cạnh mẹ để đỡ đần , dìu dắt.
Cha vốn không mấy quan tâm đến vấn đề tâm linh, tôn giáo, nhưng khi mẹ sắp đến kỳ sinh nở thì cha cũng thầm vái van, cầu khẩn cho được “mẹ tròn con vuông”. Khi con đầy tháng, thôi nôi thì chính cha là người đứng ra lo việc cúng kiếng, cầu nguyện Phật trời cho con đuợc khoẻ mạnh, thông minh. Cũng có những lúc cha thay mẹ mớm cơm cho con, hát ru con ngủ.
Không cần tìm kiếm đâu xa, nếu chịu khó lắng nhìn, chúng ta sẽ dễ dàng cảm nhận tình cha qua hình ảnh những người cha trẻ trung quanh mình.
Vâng! Mới ngày nào người cha ấy còn là một thanh niên chưng diện bảnh bao , áo quần tươm tất mà hôm nay trông có vẻ xốc xếch, lượm thượm?
À! Thì ra chàng trai ấy bây giờ đã trở thành một người cha rồi. Khi đã mang vào trách nhiệm làm cha thì đâu có thời giờ dòm ngó tới bản thân mình nữa. Nếu như gia đình khá giả thì còn đỡ, bằng gặp cảnh khổ nghèo thì cha càng gầy guộc hơn vì phải ngược xuôi bươn chải. Tuy vậy, cha vẫn dành thời gian ít ỏi để được gần con mà âu yếm , nâng niu , trìu mến .
Bạn thấy đó, người cha trẻ ấy đã cõng con trên vai, có lúc đội con trên đầu, hớn hở, nghêu ngao đi khắp xóm làng. Lỡ khi con tiểu vãi trên đầu thì cha cũng thản nhiên mà lo rửa ráy cho con trước. Gặp khi trái gió trở trời, con ấm đầu lạnh cẳng, chớm bệnh ốm đau là cha mẹ buồn rầu đứng ngồi không yên, chạy ngược chạy xuôi rước thầy tìm thuốc. Lớn lên một chút, đi đâu cha cũng dắt con theo. Con quanh quẩn bên cha suốt những sáng chiều .
Nhất là ở miền quê, quanh năm bận bịu với nương khoai ruộng lúa, lúc nào con cũng quấn quít bên cha, cha con làm lụng cùng nhau, hủ hỉ nói cười dưới bóng tre, bên ao cá …..
Ở chốn thành thị thì ngược lại, vì cuộc sống tất bật vội vàng, cha con ít khi gần gũi, nhưng hai buổi sớm chiều cha vẫn dành phần đưa đón con đến lớp. Cha con chở nhau trên xe, hoặc có khi đi bộ, miệng nói líu lo làm như con đường này không có ai ngoài hai cha con vậy!
Rồi con lớn lên, con có bạn bè, con lần lần rời xa vòng tay yêu thương của cha mẹ. Con chỉ đến bên cha mẹ những lúc cần thiết.
Riêng cha thì vẫn tháng tháng ngày ngày dõi theo từng bước chân con. Cha để ý, khuyên răn, nhắc nhở con qua sự chăm sóc, vỗ về của mẹ. Cha rất ít khi lên tiếng nhưng đã dạy dỗ cho con rất nhiều điều hữu ích trong cuộc sống.
Có thể nói, cha là người có nhiệm vụ giáo dục con cái, gìn giữ kỷ cương nề nếp trong gia đình. Mẹ nặng về tình cảm, cha thiên về lý trí, nên “ Mẹ đánh 100 không bằng cha hâm một tiếng” .
Nhờ thế mà:
“Mẹ dạy thì con khéo
Cha dạy thì con khôn”
Tục ngữ Ý có câu: “Người mẹ yêu thương con dịu dàng, người cha yêu thương khôn ngoan” cũng là nói lên ý này.
Nói đến tình cha, trong Phật giáo có câu chuyện rất cảm động về tình thâm phụ tử mà Vua Bình Sa Vương đã dành cho Thái Tử A Xà Thế .
Truyện kể như vầy: “Từ ngày Hoàng Hậu Vi Đề Hi thọ thai, Bà bỗng dưng khởi lên cơn thèm thuồng kỳ lạ: Bà thèm những món ăn tươi sống , có mùi máu tanh hôi. (Dĩ nhiên là Bà đã kiềm chế được cơn thèm ma quái đó).
Các vị quan cận thần tiên đoán rằng đứa trẻ trong bụng Hoàng Hậu sau này sẽ là một đứa con đại nghịch. Nghe vậy, Hoàng Hậu hoang mang lo sợ .
Thế nhưng Hoàng Hậu cũng đã phớt lờ đi lời khuyên phá bỏ thai nhi nghịch tử của các cận thần. Vua Bình Sa Vương thì dứt khoát hơn. Ngài thẳng thắn bác bỏ lời tâu trình đó và quyết giữ lại bào thai. Vua nói rằng dẫu sau này Thái Tử có giết Ngài thì Ngài cũng không oán trách vì đó là giọt máu của mình. Tình phụ tử nặng sâu đã không cho phép Vua hủy hoại bào thai dù sau này nó có là nghịch tử.
Và sự tình quả là như thế. Khi Thái Tử A Xà Thế lớn lên, dù biết ngai vàng trước sau cũng là của mình, nhưng vì không cưỡng lại được lòng tham muốn sớm lên ngôi cực độ, lại thêm nghe lời xúi giục của Đề Bà Đạt Đa (Người chuyên phá phách, hãm hại Đức Phật) nên Thái Tử đã âm mưu hành thích Vua cha để soán ngôi.
Cơ mưu không thành, Thái Tử bị bắt quả tang. Triều đình kiến nghị “quân pháp bất dị thân” , Thái Tử phải chịu tội chết . Nhưng vì tình phụ tử thiêng liêng, Vua Bình Sa Vương chẳng những không trị tội mà còn vui vẻ nhường ngôi sớm hơn dự định cho con tròn ước muốn.
Thái Tử A Xà Thế lên ngôi vua . Những tưởng Thái Tử nhận ra được tình yêu thương thắm thiết của vua cha và tỏ lòng biết ơn vua cha đã tha tội chết mà lo đền đáp. Ai ngờ , A Xà Thế đã đánh mất nhân tính, nỡ nhẫn tâm hạ ngục cha mình và còn ra lệnh bỏ đói cho đến chết.
Đứng trước cảnh ngộ này, Mẫu hậu Vi Đề Hi vô cùng đau khổ. Biết không thể nào khuyên ngăn được việc làm độc ác của A Xà Thế , Bà đã nén lòng bi thương tim cách tiếp tế lương thực cho đức Vua. Mỗi ngày, Bà dấu thức ăn trong búi tóc để đem vô ngục cho đức Vua. Nhờ vậy, Vua mới duy trì được sự sống còn.
Không lâu sau, A Xà Thế phát hiện việc làm lén lút này. A Xà Thế cấm Bà đem thức ăn vô cho vua cha. Thế là Bà phải tìm cách khác. Trước khi vô thăm đức Vua, Bà tắm rửa thật sạch rồi thoa mật ong vào người, hầu đức Vua được đắp đổi sự sống qua ngày .
Cuối cùng, chuyện này cũng bị phát giác. Thế là A Xà Thế cấm tuyệt Mẫu hậu không được tới lui thăm vua cha nữa.
Ở trong ngục, dù bị bỏ đói khát nhưng nhờ Vua Bình Sa Vương biết áp dụng phương pháp tu tập tĩnh tâm tham thiền, kinh hành niệm ân Tam Bảo như lời Phật dạy mà dung sắc không đến nổi nào .
A Xà Thế biết vua cha sắc diện vẫn còn tươi tắn bình thường nên đã hạ lệnh cắt gót chân, xát muối rồi đưa vào hơ lửa. Không chịu nổi cực hình tàn nhẫn mà đứa con bất hiếu đã bày ra, đức vua băng hà .
Ngay khi đức vua băng hà thì cũng là lúc vợ Vua A Xà Thế hạ sinh một hoàng nam. Được tin, A Xà Thế vui mừng khôn xiết liền chạy đến tìm Mẫu Hậu mà thưa hỏi rằng: “Mẫu Hậu ơi!, con có hoàng tử rồi . Hồi đó vua cha có vui mừng, có sung sướng và yêu thương con như vầy không hở mẹ?”.
Mẫu Hậu hướng ánh mắt u buồn về phía xa xăm rồi quay lại nhìn A Xà Thế trìu mến: “Phụ Hoàng thương con nhiều lắm . Thương con tha thiết y như con thương Hoàng tử vậy! Mẹ còn nhớ khi con còn nhỏ , con bị nổi mụn nhọt ở đầu ngón tay . Mụn nhọt hành con đau nhứt khóc la suốt cả đêm . Mẹ vỗ hoài mà con không nín. Cha thấy con như vậy nên đã lấy miệng ngậm ngón tay nhọt cho con bớt nhứt . Và hơi ấm trong miệng vua cha đã đem lại sự êm dịu cho con.
Đến lúc lâm triều , vua cha cũng bồng con theo, vừa ngậm tay con vừa luận bàn việc triều chín . Bất thần , mụn nhọt bể ra, máu mủ giọt vào miệng vua cha. Vua cha định lấy tay con ra khỏi miệng nhưng lại sợ con còn đau nên người đành nuốt hết máu mủ vào bụng . Nhờ vậy mà con không còn đau nhức nữa” .
Nghe đến đây, A Xà Thế giật thót mình. Một nỗi ân hận vô biên đã khiến A Xà Thế thảng thốt, kêu la thất thanh: “Thả cha ta ra! Thả cha ta ra!”.
A Xà Thế vừa la vừa chạy như một kẻ mất hồn. Vừa tới nơi ngục lạnh thì Đức vua đã hóa ra người thiên cổ. A Xà Thế khóc lóc thảm thiết, đau đớn vô cùng.
Nỗi ân hận ám ảnh dày vò lương tâm A Xà Thế mãi cho đến khi gặp Phật , được Phật hóa độ mới thôi …
Bạn à! Câu chuyện đã cho chúng ta thấy một tình cha cao cả dường nào. Và trường hợp thức tỉnh của Vua A Xà Thế cũng giống như rất nhiều người trong chúng ta:
“Ở đời ai cũng có lần
Làm cha mẹ mới biết ơn sinh thành
Người xưa khó nhọc nuôi mình
Khác gì mình đã hết tình nuôi con”.
Cha thương con, một tình thương giấu kín trong lòng nên chúng ta chỉ thấy sự nghiêm khắc của cha mà không nhận ra tấm lòng cao cả ẩn tiềm trong từng lời nói khô khan đó. Chúng ta đâu ngờ rằng “tấm lòng của người cha là một tuyệt tác của tạo hóa” đang bị chính chúng ta phớt lờ, ruồng bỏ.
Chúng ta chạy theo nhu cầu phàm tục, văn minh vật chất, quay lưng với huyết thống cội nguồn, không thèm nhớ nghĩ đến những người cha đã một đời lam lũ vì con. Nếu có mẹ cận kề thì cha đỡ phần cơ cực. Bằng như mẹ sớm vội ly trần thì cha phải một mình cam phận “gà trống nuôi con” , đảm trách cả vai trò làm mẹ :
“Nghiêng mình mở hột nút ra
Con ơi , con bú cho cha yên lòng”
Hỡi ôi! có những buổi trưa hè oi bức, bên chiếc võng đong đưa kẽo cà kẽo kẹt, cha cất giọng khô cằn hát ru con:
“Thôi đừng khóc nín đi con
Cha dỗ cha bồng cha hát cha cưng
Ngủ đi con ngủ cho ngoan
Mặt trời đã xuống hoàng hôn đã tàn”.
Rồi có những đêm trời mưa tầm tã, con nhớ mẹ khóc nấc từng cơn. Cha ôm con vào lòng ấp ủ mà nghe uất nghẹn buồng tim. Những khi trời nóng nực, cha ngồi suốt bên con, tay gảy lưng, tay quạt, miệng ngâm nga ầu ơ buồn bã:
“Ví dầu nhớ mẹ khó coi
Đêm đêm lại khóc để cha chong đèn
Tìm vàng tìm bạc dễ tìm
Tìm câu nhân nghĩa khó tìm con ơi!”
Biết tay mình chai sần bởi năm tháng vất vả mưu sinh sẽ làm đau da thịt mịn màng con trẻ nên cha hết sức nhẹ nhàng khi xoa lưng con. Tiếng cha khàn khàn, lạc lõng đã không đủ đưa con vào giấc ngủ say nên chốc chốc con lại giựt mình khóc ré lên. Và thế là cha phải “năm canh chầy thức đủ năm canh”.
Thời trẻ cha cực khổ đã đành, khi tuổi già bóng xế rồi mà vẫn còn tần tảo:
“Cha tôi nay đã già rồi
Vẫn còn làm lụng để nuôi cả nhà
Sớm hôm vừa gáy tiếng gà
Cha tôi thức dậy để ra đi làm”.
Cha ơi!
“Cha lăn lộn giữa cuộc đời
Áo cơm đè một kiếp người gian nan
Cha bơi lội giữa nhân gian
Đắng cay cơ cực nguy nàn….một cha”.
Để rồi, cuộc sống khó nghèo đôi lúc đã làm cho cha rơi nước mắt. Và cha đã khóc vì thấy mình không lo cho con được đủ đầy, để con thua sút bạn bè. Nhìn con thiếu hụt mà lòng cha nghe đau nhói.
Bạn ạ! Tình thương của cha là như vậy đó. Ngẫm kỹ lại xem, tình cảm, kiến thức, sự nghiệp, công danh …. của chúng ta đều do cha mẹ tạo nên. Bổn phận làm con không cho phép chúng ta phụ rẫy công ơn sâu dày thâm trọng đó.
“Khôn ngoan nhờ ấm cha ông
Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ
Đạo làm con chớ hững hờ
Phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm”.
Chúng ta sống ỷ lại vào cha, dựa nương vào mẹ mà không biết rằng:
“Có cha có mẹ thì hơn
Không cha không mẹ như đàn đứt dây
Đàn đứt dây còn thay còn nối
Cha mẹ mất rồi con phải mồ côi”.
Và vị trí người cha rất là quan trọng:
“Còn cha gót đỏ như son
Một mai cha mất gót con đen sì”.
“ Còn cha nhiều kẻ yêu vì
Một mai cha thác ai thì nuôi con”.
“Con có cha như nhà có nóc
Con không cha như nòng nọc đứt đuôi”.
Than ôi! Chỉ có những ai sớm mất cha mẹ mới nghe lòng trống trải những khi chiều xuống; có chịu cảnh mồ côi mới nghe đau đớn xót xa những lúc đêm về:
“Lòng riêng nhớ mẹ thương cha
Bóng chim tăm cá biết là tìm đâu”.
“Lá vàng rơi nhẹ bên thềm
Mồ côi mới biết nỗi niềm bơ vơ”.
“Lời ru vang vọng bốn bề
Mà câu hiếu đạo chưa hề trả xong”.
Vậy hỡi những ai diễm phúc còn cha mẹ hiền thì xin chớ làm cho cha mẹ buồn mà lỗi đạo làm con. Cha mẹ đã dành trọn cuộc đời hy sinh cho con mà không hề mong con đáp lại:
“Biển Đông có lúc đầy vơi
Chớ lòng cha mẹ suốt đời tràn dâng”.
Mà trớ trêu thay:
“Cha mẹ nuôi con như biển hồ lai láng
Con nuôi cha mẹ tính tháng tính ngày”.
Cha mẹ nuôi con không mong con nuôi lại. Chúng ta đừng bao giờ khởi lên ý niệm tính thiệt so hơn mà làm đau lòng các bậc sinh thành .
…Do vậy, để không biến mình thành kẻ vong ân, một đứa con ngỗ nghịch bất hiếu, bạc tình bội nghĩa, hơn bao giờ hết, chúng ta phải lắng lòng nghe lại những lời dạy của cổ nhân :
“Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”.
