Nằm cách Patna – thủ phủ bang Bihar – 98km, Nalanda được xem là một trong những tu viện Phật giáo nổi tiếng ở Ấn Độ cổ đại.
Đại học Nalanda từng là trung tâm học thuật Vệ Đà quan trọng từ thế kỉ thứ 5 đến năm 1200 sau công nguyên.
Theo thông tin trên trang web của UNESCO thì “Nalanda là trường đại học cổ nhất của Tiểu lục địa Ấn Độ. Đại học này đã tham gia vào hoạt động truyền thụ kiến thức trong suốt một quãng thời gian liên tục hơn 800 năm. Sự phát triển
lịch sử của di sản này đã minh chứng cho sự phát triển của Phật giáo trở thành một tôn giáo và sự hưng thịnh của các tu viện cũng như truyền thống giáo dục”.
Nalanda đã từng là một trung tâm quan trọng của học thuật Vệ Đà từ thế kỉ thứ 5 đến năm 1200 sau công nguyên với nhiều học giả đến từ nhiều khu vực trên thế giới, bao gồm Trung Quốc, Tây Tạng, Triều Tiên và Trung Á, tập hợp về đây để thu nạp kiến thức.
Trường đại học này phát triển mạnh mẽ ở thời vương quốc Magadha tuy nhiên nó đã bị phá hủy vào năm 1193 trong cuộc xâm lược của quân đội Thổ Nhĩ Kì do tướng Bakhtiar Khilji chỉ huy.
Kể từ khi bị phá hủy, di tích này đã bị lãng quên. Những phần còn lại của trường đại học đã được bảo vệ bởi Khảo sát Khảo cổ Ấn Độ (ASI) – cơ quan đã bắt đầu khai quật di tích này từ năm 1915. Quần thể này bao gồm 11 tu viện và 6 ngôi đền bằng gạch trải rộng trên một diện tích 12 héc-ta.
Nhiều tác phẩm điêu khắc, tiền xu, con dấu và bản ghi đã được phục hồi.
ASI đã gửi một hồ sơ dày 200 trang đề cử hồi tháng 1 năm ngoái đến UNESCO, sau đó, một nhóm chuyên gia của Hội đồng Quốc tế về Di tích và Di sản (ICOMOS) đã điều tra về di tích này vào năm 2015.
Đã từng có nghi ngờ về việc Nalanda sẽ được công nhận là di sản thế giới vì có một số sai sót kỹ thuật trong hồ sơ đệ trình. Những vấn đề này đã được thu xếp trong một cuộc họp giữa Chanchal Kumar – tổng thư kí thống đốc bang Bihar với các quan chức của UNESCO ở Paris.
Cùng với Nalanda, UNESCO cũng công nhận Cảnh quan văn hóa nghệ thuật đá Zuojiang Huashan của Trung Quốc, Qanat Ba Tư của Iran và trung tâm nghi lễ đông Micronesia là di sản thế giới.
Dân Nguyễn
(Dịch từ The American Bazaar)
