Núi Bà Đen nằm ở huyện Hòa Thành, cách thị xã Tây Ninh khoảng 10km về phía đông bắc. Đây là một quần thể di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng, gồm một cụm ba ngọn núi: núi Bà Đen, núi Phụng và núi Heo trải rộng trên diện tích 24 km2; trong đó núi Bà Đen cao nhất (986m), trông xa như chiếc nón bài thơ úp giữa đồng bằng Nam bộ.
Trên núi có nhiều đền chùa cổ kính, hang động đẹp, hoang sơ và nhiều loại cây cổ thụ.
Cách nay hơn 300 năm, nơi đây là vùng rừng núi hoang sơ song đã thu hút các bước chân của tăng ni, phật tử đến đây dựng chùa, dựng miếu. Và cũng chính nơi đây đã nảy sinh truyền thuyết về Bà Đen – Linh Sơn Thánh mẫu…
Truyền thuyết kể rằng: “Bà tên Lý Thị Thiên Hương, còn có tên khác là cô Đen, võ nghệ cao cường, nhan sắc mặn mà.
Vào những ngày Nguyên Tiêu (rằm tháng Giêng hàng năm), Thiên Hương thường vượt đường xa lên núi lễ Phật. Một ngày kia, trên đường lên núi, nàng bị bọn cướp chặn đường uy hiếp.
Thiên Hương chống trả rất quyết liệt, nhưng vì thân gái thế cô, nàng đành lao mình xuống vực quyên sinh để giữ trọn danh tiết, không chịu rơi vào tay bọn cướp.
Sau khi chết, Thiên Hương thường hiển linh, phù hộ cho thiện nam, tín nữ khắp nơi đến hành hương, viếng chùa nơi đây.
Từ đó, dân gian tôn vinh Thiên Hương là Linh Sơn Thánh mẫu và cung kính gọi thánh mẫu là Bà Đen. Người ta lập đền thờ Bà trên núi, thế là núi có tên là núi Bà Đen.
Đường lên núi Bà Đen quanh co với nhiều cảnh đẹp. Càng lên cao, du khách càng thỏa thích quan sát cảnh trí toàn vùng. Nói đến núi Bà Đen người ta nghĩ ngay đến điện Bà, tức là Linh Sơn Tiên Thạch Tự. Điện Bà ở lưng chừng núi (độ cao 350m) với hai ngôi chùa: chùa Thượng (điện Bà) và chùa Hang.
Điện Bà được xây dựng dựa theo địa thế tự nhiên của núi, từ một tảng đá thật to nhô ra tạo thành hang động. Vòm mái cao khoảng 3m, miệng hang rộng khoảng 6m, được người đời sau xây gạch ốp sát vách đá, ở giữa có xây cột gạch chống đỡ vòm mái để xây nối thêm mái đá tạo thanh hai lớp điện sâu đến 8m làm nơi thờ phụng Bà và có chỗ cho thiện nam tín nữ chiêm bái.
Ở chân núi còn có một ngôi chùa gọi là chùa Trung.
Bên cạnh đó, trên núi còn có đường lên tượng Phật nhập niết bàn, hang Gió và nhiều hang động trong núi như động Kim Quang, động Thanh Long, hang Ông Hổ…
Dưới chân núi là khu du lịch văn hóa Núi Bà rộng hàng chục héc ta có nhiều khu vui chơi, giải trí, nhà hàng, nhà nghỉ và nhiều dịch vụ phục vụ du lịch khác.
Từ lâu, núi Bà Đen đã trở thành điểm hành hương, tham quan nổi tiếng, hấp dẫn du khách khắp mọi miền đất nước.
