Thời đại

Gần đây, báo chí phản ánh nhiều về các điểm ăn chơi thác loạn, việc xâm phạm đời sống riêng tư, những ổ mại dâm mà người can dự không thuộc dạng khó khăn về kinh tế, những động ma tuý, thuốc “lắc” mà thanh thiếu niên là đối tượng chủ yếu; rồi nạn tham nhũng, môi trường bị ô nhiễm trầm trọng, bạo dộng liên miên…, đó là những biểu hiện của một đời sống thiếu niềm tin.

Mặc dù có cùng mục đích loại trừ đau khổ và gia tăng hạnh phúc cho con người, nhưng do nội dung nhận thức về đời sống của Phật học và khoa học rất khác nhau nên quan điểm giải pháp của hai hệ thống nhận thức này hoàn toàn khác nhau.

Những cuộc chiến tranh thế giới, bom nguyên tử, nạn diệt chủng, trái đất bị hư hoại, đời sống con người bị khủng hoảng vì không có hướng đi tinh thần, vì ma tuý, vì tự do tình dục, vì bạo lực, khủng bố… Tất cả đều vì con người đã đánh mất tính thiêng liêng của chính mình, của thế giới, đồng loại, và như vậy cuộc đời đã biến thành sa mạc…

Cuộc cách mạng thông tin lần thứ năm diễn ra vào thập niên cuối của thế kỷ 20, đã đưa nhân loại đang tiến vào Kỷ nguyên thông tin. Kỷ nguyên thông tin, theo các nhà nghiên cứu, sẽ mở ra vào những thập niên đầu của thiên niên kỷ thứ ba vào quãng năm 2010-2015. Trong kỷ nguyên thông tin, nhân loại bước vào Kỷ nguyên mạng ảo.

Trong suốt tháng 4-2006, trên báo chí và các phương tiện thông tin đại chúng, người ta không ngơt đề cập đến chuyến viếng thăm Việt Nam của Bill Gates. Trên VTV, khi nói về Bill Gates, người ta không quên thêm cụm từ “người giàu nhất thế giới”.

Cừu Dolly được sinh ra năm 2003, đánh dấu sự thành công của công nghệ sinh sản vô tính từ một phôi bào ở động vật có vú và sự sụp đổ của toà tháp đôi, trung tâm thương mại lớn nhất thế giới vào ngày 11 tháng 9 năm 2001 là hai sự kiện thách thức những người Phật tử phải xem lại nhiều điều trong giáo lý của mình, thấu suốt được sự giải tạo và hư vọng về tâm linh của chúng.

Bài viết này xem xét lí trí và công nghệ theo quan điểm Phật giáo. Chúng tôi sẽ tìm hiểu xem từ tôn giáo truyền thống này có thể có cách hiểu nào về vấn đề nêu trên.

Khi tôi theo Thầy Lê Mạnh Thát leo đến tầng lầu cuối cùng của Học viện Phật giáo Việt Nam tại đường Nguyễn Kiệm số 750 Tp HCM, trưa ngày 14. 07 và nhìn thấy hàng chữ chạy tít lớn vừa được các tăng sinh gắn xong trên tường: Hội thảo Quốc tế - Phật giáo trong thời đại mới: Cơ hội và thách thức - Buddhism in the New Era: Chances and Challenges- Vietnam Buddhist University Hall, July 15-16/2006, tôi mới tin là cuộc Hội thảo Quốc tế này thành sự thật.

Sự thật đức Phật Thích Ca chứng ngộ chân lý lúc Thành đạo chính là sự thật Duyên sinh vô ngã. Chính sự thật Duyên sinh vô ngã này, nó quy định toàn bộ đặc trưng hệ thống giáo lý đức Phật được kết tinh trong Tam Tạng kinh điển. Nó cũng chỉ ra con đường giác ngộ được thực thi theo một phương pháp giáo hóa, giáo dục với tinh thần theo lý Duyên sinh vô ngã mà không có ở bất kỳ một nền văn hóa giáo dục nào được thiết lập theo hướng tư duy hữu ngã trước đó.

Giáo hội Phật giáo Việt Nam hiện có Ban Giáo dục Tăng Ni, Ban Hoằng pháp, Ban Hướng dẫn Phật tử… là những Ban có liên hệ nhiều và ảnh hưởng lớn đến giáo dục Phật giáo. Nói như thế nghĩa là chúng ta chưa có một Ban chuyên trách về Giáo dục Phật giáo. Giáo dục, theo ý nghĩa tổng quát và chung nhất là sự truyền thọ kiến thức, sự rèn luyện kỹ năng, sự làm cho thích nghi với đời sống, sự khơi dậy và phát triển khả năng tự khám phá mình để từ đó sống và hướng thiện, tạo hạnh phúc cho mình và cho người.