Trang chủ Văn hóa Nhang án đá chùa Trung – Một bảo vật quốc gia

Nhang án đá chùa Trung – Một bảo vật quốc gia

73

Ngôi chùa được xây dựng vào khoảng thế kỷ XIV. Chùa chính có kết cấu chữ “nhị” với tiền đường và thượng điện. Tiền đường gồm 5 gian nhà ngang với bộ vì được làm đơn giản, thiên về độ bền chắc. Hệ thống tượng Phật ở chùa Trung có niên đại không đồng nhất, trải dài từ cuối thế kỷ XIX đến thế kỷ XX, gồm hơn 30 pho tượng được tạo tác từ gỗ. Đáng chú ý tại ngôi chùa chính có một chiếc nhang án đá rất quý.


Nhang án đá được đặt tại gian giữa tòa tiền đường, đế sâu 105cm, đế nhang án dài 142cm, độ sâu phần thân nhang là 88cm, dài 123cm, bệ sen sâu 80cm, cao 90cm. Di vật có niên đại vào thế kỷ XIV. Tổng thể bệ sen được chia làm 3 phần không đều nhau, phần trên là đài sen, phần giữa là thân nhang và phía dưới là phần đế. Nhang án không liền một khối mà được ghép lại bởi một số phiến đá.


Đài sen gồm 2 hệ thống cánh sen ngửa và một lớp cánh úp xuống phía dưới, cứ một cánh chính lại kèm vào đó là một cánh phụ liền kế nhau. Tất cả cánh sen chính này đều có dạng cánh kép, có đường chỉ chạy men theo mép cánh sen lên tới đỉnh uốn cong lại tạo thành cụm vân xoắn. Cánh sen múp dày, phía giữa cánh sen là hình vòng tròn được bao quanh bởi các hình tròn nhỏ không đồng nhất với nhau. Phía dưới cánh sen úp xuống được làm đơn giản, có đường chỉ chạy men theo cánh sen và xoắn lại phần chóp lá tạo thành hình vân xoắn.


Phần thân nhang án hình chữ nhật. Bốn góc của thân nhang án chạm nổi hình chim thần Garuđa với mỏ, cánh, bụng, chân, tay rõ nét và sinh động trong tư thế đội đài sen, ngực chim đeo khánh, phần diềm có các hạt nhỏ. Mỏ của chim nhọn, chân phồng to, cơ bắp nổi rõ, các ngón quắp chặt cùng toàn thân đang gồng mình đỡ lấy toàn bộ sức nặng phần đài sen. Đôi cánh chim xếp phía sau được chạm đơn giản. Mỗi mặt nhang án có chia một ô vuông, phía trong có trang trí hình rồng nổi, mềm mại và một số hình cách điệu kiểu mặt trời. Phần đầu rồng có môi trên được kéo dài ra giống như chiếc mào gà. Mồm rồng mở rộng, nhìn rõ từng chiếc răng. Dưới cằm rồng có râu ngắn theo kiểu tóc chải. Thân rồng uốn thành nhiều khúc có vẩy, vây lưng kiểu răng cưa, các móng vuốt vươn ra mạnh mẽ.


Phần đế nhang án làm giật cấp, phần trên hình hoa sen cách điệu, phần dưới cách điệu hình vân mây và sóng nước. Mặt trước đế nhang có hình tượng 3 con rồng đang trong tư thế cuộn mình, hai rồng chầu vào nhau với hình mặt trời được cách điệu.


Chùa Trung mang trong mình một chiều dài lịch sử nhất định. Các di vật còn lại như bệ đá, chuông chùa và hệ thống tượng là những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng về giá trị thẩm mỹ của một thời đại.