TT. Thích Bảo Nghiêm chia sẻ kinh nghiệm trụ trì tại Long An

Mở đầu, Thượng tọa nhấn mạnh 4 vị trí, vai trò cốt lõi của ngôi chùa trong đời sống, đó là vai trò tín ngưỡng – tâm linh, giáo dục, chăm sóc sức khỏe thân – tâm và du lịch.

Về vai trò tín ngưỡng, tâm linh, Thượng tọa nêu rõ ngôi chùa chính là nơi tìm đến, nơi trở về mỗi khi có việc hệ trọng trong cuộc đời như việc hiếu, hỷ, xây cất nhà cửa, sinh con…, hoặc vào những dịp thường lệ theo phong tục, tập quán như đi lễ đầu xuân, lễ rằm, mùng một. Người dân đến chùa, thỉnh sư để tìm một chỗ dựa, để cầu bình an, tài lộc… Vai trò tín ngưỡng, tâm linh được thể hiện thông qua các hoạt động điển hình cầu siêu, cầu an, bán khoán trẻ, các khóa lễ vía Phật, Bồ tát, Thánh Tăng, lễ hội chùa, giỗ Tổ.

Thượng tọa lưu ý cần gạn đục, khơi trong, tùy duyên và khéo léo để dần đưa người dân về với Chính pháp, tránh hai thái cực phủ nhận hoặc bị lấn át  bởi tín ngưỡng dân gian. Đồng thời, nhà chùa cần chú trọng tổ chức các sự kiện Phật giáo ở quy mô lớn, thu hút đông người tham dự, qua đó khôi phục lại những phong tục đã bị mai một như lễ hội Phật đản, hoặc phát huy những nghi lễ cốt yếu của Phật giáo như cầu quốc thái dân an vào rằm tháng giêng, cầu siêu vào rằm tháng bảy, tắm Phật và rước Phật vào dịp Phật đản, hoa đăng vào dịp Phật thành đạo…

Về vai trò giáo dục, Thượng tọa cho rằng Phật tử và người dân đến chùa, đến với đạo Phật không chỉ vì nhu cầu tâm linh – tín ngưỡng mà điều cốt lõi hơn là để tu học Phật pháp, học các giá trị đạo đức, rèn luyện nhân cách, văn hóa ứng xử. Vai trò này được thể hiện thông qua các hoạt động của nhà chùa như các buổi giảng pháp, pháp thoại, các thời, khóa tu tập: tập thiền, bát quan trai, một ngày an lạc, khóa tu mùa hè, khóa tu chuyên biệt dành cho các đối tượng khác nhau, các hoạt động giáo dục khác như tọa đàm, chia sẻ, giao lưu…

Thượng tọa cho rằng để phát huy vai trò này, bên cạnh việc hướng dẫn tu học Phật pháp, nhà chùa cũng nên phối hợp tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng sống, nhất là cho giới trẻ, các em thiếu niên nhi đồng, qua đó thay đổi hình ảnh “trẻ vui nhà, già vui chùa”, khắc phục tâm lý e ngại của phụ huynh khi quyết định cho con em tới chùa sinh hoạt, giúp thế hệ trẻ gắn bó hơn với Phật pháp, đề phòng các hiện tượng cải đạo.

Về vai trò chăm sóc sức khỏe, Thượng tọa cho rằng con người trong cuộc đời có lúc không thể tránh khỏi bệnh về thân và về tâm. Với bệnh về thân, người ta có thể tìm đến các cơ sở y tế đông, tây y, và cả nhà chùa. Nhiều ngôi chùa đã trở thành nơi khám, chữa bệnh, phát thuốc, tư vấn sức khỏe, thường là với chi phí thấp hoặc miễn phí. Đây là việc làm rất ý nghĩa, thể hiện vai trò từ bi, cứu khổ của đạo Phật.

Để thực hiện tốt vai trò chăm sóc sức khỏe về thân, Thượng tọa khuyến tấn các chùa, tùy điều kiện, có thể thực hiện một số việc như cử vị sư hoặc Phật tử tham gia các khóa học về sơ cấp cứu, đông y, sưu tầm, phố biến và cung cấp các bài thuốc dân gian, phòng và chữa các bệnh thông thường, thường xuyên tư vấn về sức khỏe cho Phật tử, kết hợp với các cơ sở y tế, các y bác sĩ Phật tử tổ chức khám chữa bệnh, phát thuốc miễn phí (nhất là ở những ngôi chùa nông thôn, vùng sâu, xa…), hướng dẫn tập Thiền, tập dưỡng sinh, khí công, thể dục (nhất là những ngôi chùa ở đô thị).

Thượng tọa nhấn mạnh Phật giáo là phương thuốc hữu hiệu giúp phòng, chống các bệnh về tâm, trừ bỏ tam độc tham – sân – si, giúp mọi người có thái độ sống tích cực, cân bằng, xả bỏ những lo toan, căng thẳng của cuộc sống ngày càng bận rộn, hối hả. Nhà chùa có thể giúp chữa bệnh về tâm thông qua những hoạt động hướng dẫn tu tập Phật pháp như đã nói ở trên, đồng thời cũng có thể chú ý những việc như tổ chức các buổi pháp thoại chuyên đề về hạnh phúc gia đình, lập thân lập nghiệp, làm giàu, giáo dục con cái, thông qua các chúng trưởng, các Phật tử nòng cốt để lắng nghe, nắm bắt đời sống tâm lý, tình cảm của Phật tử, thực hiện vai trò tư vấn, hòa giải khi cần thiết.

Thượng tọa cũng không quên nói về một vai trò quan trọng của nhà chùa trong xã hội phát triển, đó là vai trò tham quan, du lịch. Đa số các ngôi chùa được xây dựng trong không gian rộng rãi, hòa hợp với phong cảnh tự nhiên, nhiều ngôi chùa được xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa. Đến chùa, người dân không chỉ được học hỏi Phật pháp, và còn được hòa mình vào không khí thiền môn, không khí thiên nhiên, tìm kiếm và trải nghiệm những giá trị văn hóa ngàn năm của dân tộc. Trong xã hội căng thẳng hiện nay, nhu cầu thư giãn, tìm về thiên nhiên là rất lớn, và ngôi chùa trở thành một lựa chọn lý tưởng để đáp ứng nhu cầu này.

Thượng tọa cho rằng hiện nay, nhiều chùa chưa chú trọng đáp ứng nhu cầu này, dẫn đến hiện tượng mùa lễ hội thì đông đúc, xô bồ, xong lễ hội thì đìu hiu, vắng vẻ. Hoặc nhiều du khách đến chùa không được hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện để hiểu hết giá trị lịch sử, văn hóa, Phật pháp. Chuyến tham quan giống như cưỡi ngựa xem hoa, không để lại ấn tượng gì đáng kể.

Thượng tọa chia sẻ, để thực hiện vai trò này, các chùa nên thực hiện những việc như tôn trí cảnh chùa trang nghiêm, sạch sẽ, gần gũi và hòa hợp với thiên nhiên; bố trí người tiếp đón khách thập phương ân cần, chu đáo, có thuyết minh, giới thiệu; xuất bản các tờ rơi, sách bỏ túi giới thiệu về giá trị lịch sử, văn hóa ngôi chùa và địa phương; một số chùa có thể liên kết với các cơ sở du lịch tổ chức chương trình trải nghiệm đời sống thiền môn (tương tự chương trình temple stay của Hàn Quốc).

Trong phần thứ hai của buổi chia sẻ, Thượng tọa Thích Bảo Nghiêm nhấn mạnh về vai trò của người trụ trì trong đời sống của nhà chùa và cộng đồng. Thượng tọa cho rằng vị trụ trì cùng tứ chúng sinh hoạt tại chùa có thể coi là một giáo hội Phật giáo thu nhỏ, có các chức năng tương tự như các ban ngành của giáo hội. Nếu người trụ trì thực hiện tốt các chức năng này, đồng nghĩa với việc hòan thành trách nhiệm và sứ mạng của người trụ pháp vương gia, trì như lai tạng.

Tiếp đó, Thượng tọa lần lượt chia sẻ từng vai trò của người trụ trì – một giáo hội thu nhỏ, đó là vai trò chủ hộ, vai trò Tăng sự, giáo dục Tăng Ni, nghiên cứu Phật học; vai trò văn hóa, nghi lễ; vai trò hoằng pháp; vai trò hướng dẫn Phật tử; vai trò kinh tế- tài chính; vai trò từ thiện xã hội và vai trò đối ngoại.

Với mỗi vai trò, Thượng tọa làm rõ những nhiệm vụ cụ thể để thực hiện tốt vai trò, qua đó, quý thầy trụ trì tham dự khóa bồi dưỡng được chia sẻ kinh nghiệm quý báu, từ đó làm cơ sở để áp dụng tại chùa do mình làm trụ trì.

Phần chia sẻ của Thượng tọa đã được quý thầy trụ trì tại đây đánh giá rất cao ở tầm quan trọng, tính thực tiễn và gợi mở. Chư Tôn đức cho rằng nếu thực hiện tốt những vai trò này, chắc chắn ngôi chùa sẽ ngày càng gắn bó người dân, qua đó khẳng định vị thế, vai trò của tôn giáo của từ bi và trị tuệ đã hiện diện và đồng hành cùng dân tộc hơn 2000 năm qua, và trong thời đại mở cửa, hội nhập ngày nay.

Phattuvietnam.net xin giới thiệu chùm ảnh: