Việc Ni sư Thích Chiếu Huệ (Shih Chao-hwei), một nhân vật nổi bật trong Phật giáo Đài Loan, tiến hành truyền giới cụ túc (tỳ kheo) cho người nam vào ngày 5 tháng 5 năm 2025 tại Đài Loan đã gây ra nhiều tranh luận trong cộng đồng Phật giáo. Hành động này không chỉ thách thức các quy định truyền thống của Phật giáo mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về giới luật, vai trò giới tính trong Tăng đoàn, và sự tiến bộ của Phật giáo trong bối cảnh hiện đại.
Vi phạm giới luật truyền thống của Phật giáo
Trong Phật giáo, việc truyền giới cụ túc (tỳ kheo hoặc tỳ kheo ni) được quy định chặt chẽ trong Luật tạng (Vinaya). Theo truyền thống Bắc truyền (Mahayana) và Nam truyền (Theravada), chỉ có Tăng đoàn gồm các vị tỳ kheo (đối với giới tử nam) hoặc tỳ kheo và tỳ kheo ni (đối với giới tử nữ) mới có thẩm quyền truyền giới cụ túc. Cụ thể, để truyền giới tỳ kheo, cần có sự hiện diện của ít nhất mười vị tỳ kheo (hoặc năm vị trong một số trường hợp đặc biệt ở vùng biên địa) thuộc Tăng đoàn, dưới sự chủ trì của một vị Hòa thượng Đường đầu, Yết-ma A-xà-lê, và Giáo thọ A-xà-lê.
Ni sư Thích Chiếu Huệ, với tư cách là một tỳ kheo ni, không đủ tư cách theo Luật tạng để chủ trì việc truyền giới tỳ kheo cho người nam, vì vai trò này chỉ được dành cho các vị tỳ kheo. Hành động này vi phạm nghiêm trọng quy trình Yết-ma (thủ tục pháp lý của Tăng đoàn) và làm suy giảm tính hợp pháp của giới thể được truyền trao. Theo Luật tạng, giới thể của một vị tỳ kheo chỉ được xem là “châu viên” (hoàn chỉnh) khi được truyền đúng theo các quy định của Đức Phật. Việc một tỳ kheo ni đứng ra truyền giới cho người nam không chỉ phá vỡ quy tắc này mà còn tạo ra tiền lệ nguy hiểm, làm xáo trộn trật tự Tăng đoàn và gây nghi ngờ về tính chính danh của những vị được truyền giới.
Hơn nữa, truyền thống Phật giáo Bắc truyền, vốn phổ biến ở Đài Loan, nhấn mạnh rằng tỳ kheo ni chỉ có quyền truyền giới Thức-xoa-ma-na, Sa-di-ni, hoặc tham gia vào việc truyền giới tỳ kheo ni dưới sự chứng minh của Tăng đoàn tỳ kheo. Việc Ni sư Thích Chiếu Huệ vượt qua ranh giới này để truyền giới cho người nam là một hành động đi ngược lại với những quy định đã được thiết lập từ thời Đức Phật, làm dấy lên câu hỏi về sự tuân thủ giới luật của bà.
Thách thức truyền thống giới tính trong Tăng đoàn
Phật giáo truyền thống phân định rõ vai trò của Tăng và Ni trong Tăng đoàn. Dù tỳ kheo ni có vị trí quan trọng và được kính trọng, họ không được trao quyền thực hiện các nghi thức Yết-ma dành cho tỳ kheo. Điều này xuất phát từ bối cảnh lịch sử và văn hóa thời Đức Phật, khi Tăng đoàn được tổ chức theo trật tự rõ ràng để đảm bảo sự hòa hợp và tính chính thống.
Hành động của Ni sư Thích Chiếu Huệ có thể được xem là một nỗ lực cải cách, nhằm thúc đẩy bình đẳng giới trong Phật giáo. Tuy nhiên, việc thay đổi một cách đột ngột và không thông qua sự đồng thuận của Tăng đoàn là một hành động thiếu cân nhắc. Thay vì tiến hành đối thoại hoặc đề xuất thay đổi giới luật thông qua các hội nghị Tăng sự hoặc Giáo hội Phật giáo, bà đã tự ý hành động, điều này có thể bị coi là thiếu tôn trọng đối với cộng đồng Tăng đoàn và truyền thống hàng ngàn năm của Phật giáo. Nếu mục đích là thúc đẩy bình đẳng giới, thì việc tổ chức các buổi thảo luận, hội thảo, hoặc vận động cải cách giới luật một cách hợp pháp và minh bạch sẽ phù hợp hơn là một hành động đơn phương như vậy.
Hơn nữa, việc một tỳ kheo ni truyền giới cho người nam có thể gây ra sự nhầm lẫn về vai trò giới tính trong Tăng đoàn, làm suy yếu cấu trúc tổ chức đã được xây dựng để duy trì sự ổn định và hòa hợp. Điều này đặc biệt nhạy cảm trong bối cảnh Phật giáo Đài Loan, nơi truyền thống Bắc truyền vẫn giữ vai trò chủ đạo và các giá trị bảo thủ về giới luật vẫn được duy trì mạnh mẽ.
Dấu hiệu của chủ nghĩa cá nhân và sự lạm dụng danh nghĩa “bình đẳng giới”
Trong những năm qua, Ni sư Thích Chiếu Huệ đã nhiều lần thể hiện quan điểm thiên về chủ nghĩa tự do cá nhân và đấu tranh cho quyền bình đẳng giới trong Phật giáo. Tuy nhiên, cần phải phân biệt rạch ròi giữa “bình đẳng giới” trong xã hội và sự phân định giới tính trong giới luật Phật giáo.
Phật giáo không kỳ thị giới tính, nhưng Đức Phật đã đặt ra những giới luật phù hợp với từng nhóm – Tăng và Ni – để bảo vệ sự ổn định và thanh tịnh của Tăng đoàn. Việc lấy danh nghĩa “bình đẳng” để phá bỏ ranh giới căn bản giữa hai giới, là một sự lạm dụng và bóp méo tinh thần Phật pháp.
Tăng đoàn là một thể chế tâm linh, không phải là một tổ chức xã hội dân sự để có thể vận dụng lý luận chính trị hay xã hội vào trong việc tổ chức và hành trì. Cái gọi là “tiến bộ” trong trường hợp này thực chất là sự lạm dụng tư tưởng hiện đại để phá hoại hệ thống giới luật đã được thiết lập một cách chặt chẽ và sâu sắc.
Hệ lụy đối với cộng đồng Phật giáo
Hành động của Ni sư Thích Chiếu Huệ không chỉ gây tranh cãi trong cộng đồng Phật giáo Đài Loan mà còn có nguy cơ tạo ra sự chia rẽ trong Tăng đoàn và giữa các Phật tử. Một số người có thể ủng hộ hành động này như một bước tiến trong việc hiện đại hóa Phật giáo, nhưng nhiều người khác, đặc biệt là những người theo truyền thống, sẽ xem đây là một sự xúc phạm đến giới luật và truyền thống. Sự chia rẽ này có thể dẫn đến mất đoàn kết trong Tăng đoàn, làm suy yếu niềm tin của Phật tử vào tính chính thống của Giáo hội Phật giáo.
Hơn nữa, những người nam được Ni sư Thích Chiếu Huệ truyền giới có thể đối mặt với những thách thức về tính hợp pháp của giới thể. Trong Phật giáo, một vị tỳ kheo chỉ được công nhận khi giới thể được truyền đúng theo Luật tạng. Nếu giới thể này không được công nhận bởi Tăng đoàn hoặc Giáo hội, các vị này có thể bị từ chối tham gia vào các hoạt động Tăng sự, như bố-tát (tụng giới) hoặc các nghi thức quan trọng khác. Điều này không chỉ gây khó khăn cho các cá nhân được truyền giới mà còn làm tổn hại đến uy tín của Ni sư Thích Chiếu Huệ và tổ chức của bà.
Bối cảnh hiện đại và vấn đề cải cách
Ni sư Thích Chiếu Huệ từ lâu đã nổi tiếng với những quan điểm tiến bộ, đặc biệt trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và cải cách Phật giáo. Bà đã từng lên tiếng ủng hộ việc khôi phục dòng tỳ kheo ni trong các truyền thống Nam truyền, nơi mà dòng Ni giới đã bị gián đoạn trong lịch sử. Tuy nhiên, việc truyền giới tỳ kheo cho người nam là một bước đi quá xa, vượt ra ngoài khuôn khổ của sự cải cách hợp lý. Trong khi các nỗ lực cải cách Phật giáo là cần thiết để thích nghi với xã hội hiện đại, chúng cần được thực hiện trong sự tôn trọng truyền thống và thông qua sự đồng thuận của cộng đồng Tăng đoàn.
Thay vì thực hiện một hành động gây tranh cãi như vậy, Ni sư Thích Chiếu Huệ có thể đã chọn cách tổ chức các hội thảo, đối thoại với các vị lãnh đạo Tăng đoàn, hoặc vận động cho những thay đổi trong luật lệ Giáo hội. Phật giáo là một tôn giáo dựa trên sự hòa hợp và lục hòa cộng trụ, do đó bất kỳ thay đổi nào cũng cần được thực hiện một cách cẩn trọng và có sự đồng thuận rộng rãi.
—
Hành động của Ni sư Thích Chiếu Huệ trong việc truyền giới cụ túc cho người nam vào ngày 5/5/2025 tại Đài Loan là một sự vi phạm nghiêm trọng đối với giới luật Phật giáo và truyền thống Tăng đoàn. Mặc dù có thể xuất phát từ ý định thúc đẩy bình đẳng giới hoặc hiện đại hóa Phật giáo, hành động này thiếu sự tôn trọng đối với các quy định của Luật tạng, gây ra nguy cơ chia rẽ trong cộng đồng Phật giáo và làm tổn hại đến tính chính danh của những người được truyền giới. Thay vì hành động đơn phương, một cách tiếp cận minh bạch và hợp pháp thông qua đối thoại và đồng thuận sẽ là con đường phù hợp hơn để thúc đẩy bất kỳ cải cách nào trong Phật giáo.
